Læknablaðið - 15.09.1998, Qupperneq 44

660
LÆKNABLAÐIÐ 1998; 84
tekur að framkvæma svokall-
aða „brute-force attack“ þar
sem allir mögulegir lyklar eru
prófaðir, vex veldislega sem
fall af lengd dulkóðunarlykils-
ins. Svo að dæmi sé tekið þá
þyrfti um 10,s tilraunir til þess
að giska á réttan 128 bita lykil.
Sömuleiðis má nota fleiri en
eina dulkóðunaraðferð og
ræðst þá öryggið af traustasta
dulkóðunaralgríminu.
Þess eru dæmi að dulkóð-
unaraðferðir séu viljandi hafð-
ar þannig að það sé mögulegt
að brjóta þær með miklum til-
kostnaði. Sem dæmi um þetta
er A5 dulkóðunaraðferðin sem
notuð er í GSM símum. Sú
frétt sem birtist í Morgunblað-
inu þann 15. aprfl 1998 þurfti
því ekki að koma á óvart, þar
sem sagt var frá því að tölvu-
sérfræðingar við Berkeley há-
skólann í Kaliforníu hefðu
brotið algrímið. I fréttinni var
tekið fram að verkið hefði
reynst vísindamönnunum auð-
veldara en þeir bjuggust við.
Til þess að minnka ekki vægi
fréttarinnar, var þess hvergi
getið að þessi veikleiki væri
vel þekktur og með ráðum
gerður. (Schneier, Bruce:
Applied Cryptography. 2nd
ed, 1996, ISBN 0-471-12845-
7: bls. 389).
Þeim aðferðum sem beitt er
í dag til dulkóðunar á tölvu-
tækum gögnum má lauslega
skipta upp í tvær megingerðir:
annars vegar „symmetric“ eða
samhverfar aðferðir sem
byggjast á einum lykli og svo
hins vegar „public key“ eða
tveggja lykla aðferðir. Sem
dæmi um samhverfa aðferð er
DES algrímið. f því er sami
lykill notaður til dulkóðunar
og afkóðunar. í tveggja lykla
aðferðum, svo sem RSA alg-
ríminu, er búið til samstætt
par af lyklum. Annar lykillinn
er notaður til þess að dulkóða
gögnin en nota verður mót-
stæðan lykil til þess að afkóða
gögnin. Þar sem mögulegt er
að afhenda samstarfsaðilum
annan lykilinn án þess að gefa
upp mótstæða lykilinn þá
hentar þessi aðferð sérstak-
lega vel til þess að dulkóða öll
gagnasamskipti. Þegar fjöl-
breytileiki frumgagnanna er
takmarkaður, svo sem þegar
kennitölur eru dulkóðaðar, er
hins vegar mögulegt að giska
á kennitöluna og dulkóða
hana án þess að hafa báða
lyklana. Því eru samhverfar
dulkóðunaraðferðir notaðar til
þess að kóða gögn sem þarf að
vera hægt að bera saman á
dulkóðuðu formi.
Vinnuferli ÍE það
öruggasta sem þekkist
Töluvert hefur borið á því
^u
matran
súmatriptan
TÖFLUR; N 02CJC04 R, E
Hver tafla inniheldur Sumatriptanum INN, súkkínat, 70 mg eða 140 mg, samsvarandi Sumatriptanum INN 50 mg eða 100 mg.
-STUNGULYFsc; N 02XXQ4_........... R, E
1 ml inniheldur Sumatriptanum INN, súkkínat, 16,8 mg, samsvarandi Sumatriptanum INN 12 mg, Natrii chloridum 7 mg, Aqua ad iniectabilia ad 1 ml.
Elginlelkar: Súmatriptan virkjar sérhæft serótónínviðtaka af undirflokki 5-HTid í heilaæðum. Lyfið veldur þannig samdrætti í heilaæðum, einkum greinum a. carotis.
Víkkun þessara æða er talin orsök verkjanna við mígreni. Verkun lyfsins hefst um 10-15 mínútum eftir gjöf undir húð, en 30 mínútum eftir inntöku. Aðgengi eftir gjöf
i undir húð er nánast 100%, en að meðaltali 14% eftir inntöku . Blóðþéttni nær hámarki innan 25 mínútna eftir gjöf undir húð, en oftast innan 45 mínútna eftir
inntöku. Dreifingarrúmmál er 2,7 l/kg. Binding við plasmaprótein er 20-30%. Lyfið umbrotnar að miklu leyti (80%) í óvirk umbrotsefni f lifur og skilst út í nýrum.
Ábendingar: Erfið mígreniköst, þar sem ekki hefur náðst viðunandi árangur með öðrum lyfjum. Cluster (Hortons) höfuðverkur. Lyfið á einungis að nota, þegar
greiningin mígreni eða Cluster-höfuðverkur er vel staðfest.
| ..Fxábendingar: Kransæðasjúkdómur, alvarlegur háþrýstingur, blóðrásartruflanir í útlimum, nýrnabilun, lifrarbilun. Ofnæmi fyrir innihaldsefnum lyfsins. Ekki má nota
samtímis lyf, sem innihalda ergótamín. Sumatran má ekki gefa fyrr en 24 klst. eftir gjöf ergótamíns og ergótamín má ekki gefa fyrr en 6 klst. eftir gjöf Sumatran.
| Meðganga og brjóstagjöf: Ekki er vitað hvort lyflð geti skaðað fóstur, en dýratilraunir benda ekki til þess. Ekki er vitað hvort lyfið skilst út í móðurmjólk.
Aukaverkanir: Allt að 50% sjúklinganna fá einhverjar aukaverkanir. Ýmis þessara óþæginda hverfa eftir 30-60 mínútur og gætu sum þeirra verið hluti af
mígrenikastinu. Algengar (>1%): Þreyta, sljóleiki. Tímabundin blóðþrýstingshækkun og húðroði. Ógleði og uppköst. Máttleysi og spenna í vöðvum. Náladofi og
hitatilfinning. Svimi. Þrýstingstilfinning með mismunandi staðsetningu, oftast fyrir brjósti. Sjaldgæfar (0.1%-1%): Hækkun lifrarenzýma í blóði.
Milliverkanir: Ekki máxiota samtímis lyf sem innihalda ergótamín. Engar sérstakar milliverkanir hafa fundist við própranólól, díhýdróergótamín, pízótífen eða alkóhól.
. Varúð:VaraJDer.sjúklinga við stjórnun vélknúinna ökutækja samtímis notkun lyfsins. Við notkun lyfsins geta komið fram tímabundin einkenni eins og brjóstverkur og
þrýstingstilfinning, sem getur verið töluverð og leiðir stundum upp í háls. Þó þessi einkenni líkist hjartaöng, heyrir til undantekninga að þau séu af völdum samdráttar í kransæðum.
Herpingur í kransæðum getur leitt til hjartsláttartruflana, blóðþurrðar og hjartavöðvadreps. Sjúklinga, sem verða fyrir slæmum eða langvarandi einkennum, sem líkjast hjartaöng, svo
og þá sem hafa aukna áhættu á kransæðasjúkdómum, ber að rannsaka með tilliti til blóðþurrðar.
AthugiðiStungulyfið má ekkigefa í æð vegna herpings í kransæðum og mikillar blóðþrýsingshækkunar, sem getur átt sér stað. Vegna takmarkaðrar klíniskrar reynslu er ekki mælt
með notkun lyfsins handa sjúklingum eldri en 65 ára.
Skammtastærðir handa fullorðnum: Lyfið á ekki að nota í fyrirbyggjandi augnamiði. Lyfið á að gefa við fyrstu merki um mígrenikast en getur verkað vel þó það sé gefið síðar.
Sumatran erekki ætlað til varnandi meðferðar. Töflur: Venjulegur upphafsskammturerein 100 mg tafla. Ef ekki fæst fullnægjandi árangur má gefa aðra töflu að minnst tveimur klst.
liðnum og ekki er mælt með hærri sólarhringsskammti en 300 mg. f sumum tilvikum getur verið nægjanlegt að nota 50 mg töflur. Töflurnar á að gleypa heilar með vatni. Stungulyf:
Venjulegur upphafsskammtur er 6 mg (ein sprauta) undir húð. Ef ekki fæst fullnægjandi árangur má gefa aðra sprautu (6 mg) innan 24 klst., en minnst ein klst. verður að líða á milli
lyfjagjafa. Takmörkuð reynsla er af gjöf fleiri en fjögurra skammta (24 mg) á mánuði.
Skammtastærðir handa börnum: Lyfið er ekki ætlað börnum.
Pakkningar og verð:........
Töflur 50mg: 12stk. (þynnupakkað) Verð kr. 11.355
Töflur .1OQ mg: 6 stk. (þynnupakkað) _ Verð Jcr._S.655
Stungulyf: Einnotaiiæla OS mg (=6 mg virkt efni) x 2 + lyfjapenni (Glaxo Pen) Verð kr. 7.961 Afgreiðslutilhögun: R Greiðsluþátttaka: E Apríl 1998