Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1981, Blaðsíða 14

12
bel. Algeng mögnun er 50 decibel. Mögnun-
in eykur aðeins sveiflurnar eða birtuna á
myndtækinu, en hefir engin áhrif á styrk
sónpúlsins, sem berst um vefina eða berg-
málsins sem leitar til baka. Bergmál sem
komið er frá vefjum, sem liggja djúpt, gef-
ur veikari rafmerki, en bergmál frá vefjum,
sem eru nærri sónkannanum. I magnaran-
um er útbúnaður, sem magnar fjarlæg raf-
merki, meira en nálæg, svo tryggt sé að
þau gefi jafnmikla birtu eða jafnháar
sveiflur og jafnsterk rafmerki frá vefjum,
sem liggja nærri sónkannanum (mynd 5).
MYNDTÆKI:
Myndtækið er oftast bakskautslampi, sem
tekur við myndmerkjum og býr til úr þeim
sveiflu eða punkt á forskautsskjánum. Al-
gengasta tegund myndtækis er sveiflusjáin.
1 A A A A
ÁN TÍMAJAFNAÐKAR MÓGNUNAR
TÍMAJÖFNUÐ MÖGNUN
MEÐ TÍMAJAFNAÐRI MÖGNUN
MYND 5. — Áhrif timamögnunar á rafmerki.
Einfaldasta gerð sveiflusjáar er bakskauts-
lampi með tveim skautum, öðru lóðréttu,
hinu láréttu (mynd 6). Fyrir áhrif láréttu
skautanna er rafeindageislinn á stöðugri
hreyfingu yfir forskautsskjáinn frá vinstri
til hægri með ákveðnum hraða. Séu lóðréttu
skautin óvirk fer rafeindageislinn eftir lá-
réttri línu á skjánum, sem kölluð er grunn-
lína.
A-háttur:
Lóðréttu skautin má tengja við breytinn
í sónkannanum. Myndmerkin birtast þá á
skjánum sem sveiflur. Þessi aðferð við að
sýna myndmerkin kallast A-háttur (mynd
7). Á stendur fyrir „amplitude". Hæðin á
hverri sveiflu er háð styrkleika myndmerk-
isins, sem framkallar sveifluna,
B-háttur:
Myndmerkin má einnig leiða beint inn á
bakskaut myndtækisins. Þau birtast þá á
skjánum, sem lýsandi punktar. Þessi aðferð
við að sýna myndmerkin kallast B-háttur
(mynd 7). B merkir „brightness". Punktana
má nota til að byggja upp mynd á skjánum.
Æskilegt er að hafa punktana eins smáa
og mögulegt er þvi skerpan í myndinni er
í öfugu hlutfalli við punktastærðina.
Punktastærðin segir til um gæði mynd-
tækisins og fer að nokkru eftir gerð fos-
fórsins sem notaður er í forskautsskjáinn.
M-háttur:
Sé breytirinn tengdur inn á bakskaut
myndlampans, eins og gert er við B-hátt,
má tengja spennu inn á lóðréttu skautin og
haga henni þannig, að hún vaxi jafnt og
stöðugt á meðan rafeindageislinn er að fara
yfir skjáinn. Grunnlínan færist þá stöðugt
ofar, á meðan geislinn er að fara yfir skjá-
inn. Á þennan hátt má skrá hreyfingar á
flötum, sem endurvarpa hljóði t.d. hreyfing-
ar á hjartalokum. Þessi aðferð kallast M-
háttur (mynd 7). M stendur fyrir „motion".
Þessi tengingaraðferð er notuð i hjartaberg-
málsritanum.
B-skönnun er tvívíddarmynd af sneið í
líkamanum.
Myndin fæst með því að hreyfa sónkann-
ann yfir húðina, í stað þess að halda honum
kyrrum. Rafeindageislanum er ekki stjórnað