Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1981, Blaðsíða 24

22
c. astigmatismus), grugg í glerhlaupi eftir
afstaðna innri sýkingu (endophthalmitis).
1 7 tilfellum var ekki hægt að fá áreiðan-
lega niðurstöðu.
Það sem vantaði á fulla sjón, 1,0 (6/6) 'hjá
hópnum með sjón 0,7 eða betri (meira en
6/9), getur stafað af ósýnilegum breytingum
í afturskauti augans eða sjónlagsbreytinga
af völdum innbungunar á auganu, sem ekki
'hefur tekist að leiðrétta til fulls með gler-
augum.
Innri sýking (endophthalmitis) kom í þrjú
augu eftir aðgerð, þar af í eitt auga, sem
sjónan hafði lagst að og gróið. Þetta auga
náði aðeins sjón 0,2 vegna breytinga í gler-
hlaupi af völdum sýkingarinnar. Plúmbu
þurfti að fjarlægja af þeim öllum og af
tveimur að auki vegna ytri ertingar. Eina
plúmbu þurfti að fjarlægja vegna þess að
hún losnaði úr saumunum, en hafði þá gert
fullt gagn og kemur slíkt venjulega ekki að
sök, þegar sjónan er gróin. Gjörð þurfti að
losa af einu auga vegna viðvarandi verkja.
Ófullnægjandi upplýsingar eru um gang
eftir aðgerð hjá 12 sjúklingum, en hjá sum-
um þeirra a.m.k. bar talsvert á ytri ertingu
eftir aðgerð.
SKIL
Nýgengi sjónuloss hér á landi var að með-
altali rúmlega 10 manns á ári á athugunar-
timabilinu eða 4,7 á 100 þúsund íbúa. Tiðnin
var misjöfn frá ári til árs, 4 til 13.
Bestur árangur af aðgerð náðist, þegar
losið var bundið við einn fjórðung sjónu eða
90% bati. Los á tveimur fjórðungum lækn-
aðist í 73% augna og los í þremur fjórðung-
um í 50%. Allos lagðist að í 43% augna.
Augu með ferskt sjónulos, (g 1 vika),
læknuðust í 81,2% tilfella. Af þeim fengu
38,5% sjón 0,7—1,0. Los eldri en vikugömul
en yngri en 3 mánaða læknuðust i 68% til-
fella og 20% þeirra fengu sjón 0,7—1,0. Los
eldri en 3 mánaða lögðust að í 52,4% og 40%
af þeim fengu sjón 0,7—1,0.
Þegar sjónulos nær afturskauti augans,
miðsvæðinu (macula), eru horfur á góðri
sjón eftir aðgerð verri en annars.
Litarefnisútfellingar eru merki um sjón-
frumudauða.
Hættara er við losi á miðsvæðinu, ef sjónu-
losið hefur staðið lengi áður en til meðferð-
ar kemur. Batahorfur versna vegna þess,
að laus sjóna skreppur saman með tímanum
og strengir myndast, sem hindra, að hún
leggist að við aðgerð.
Draga má saman sjónskerpuna í töflu 3
í þrjá hópa, eins og undirstrikun sýnir. Þetta
er gert til samanburðar við bandaríska
flokkun, sem birtist í ,,Visual Research, Vol.
2, U.S. Department of Health, Education and
Welfare. Public Health Service, National
Institute of Health. DHEW Publication No.
(NIH) 78-1259.“ Þar segir, að talið sé að 24%
sjónulossjúklinga missi að mestu sjón á
sjúka auganu, 60% fái skerta en nothæfa
sjón eftir aðgerð og 16% fái góða sjón aftur.
Sjón minni en 0,3 (6/24) er mjög skert sjón
og ekki lessjón. Samsvarandi tölur í töflu 3
eru: 33,3%, 37,3% og 29,4%.
í fyrrnefndri bandarískri skýrslu er áætl-
að, að fleiri en 25000 manns fái sjónulos á
ári hverju i Bandaríkjunum, sem er mun
hærra hlutfall en á Islandi, eða um 12 á
hverja 100 þúsund íbúa. Mismunurinn kann
að einhverju leyti að felast í því, að hér hafa
ekki verið tekin með sjónulos, sem eru auka-
mein með meiriháttar sjúkdómi (sbr. orsaka-
lið 3) og koma ekki til skurðar á sama bátt
og þau sjónulos, sem hér hefur verið sagt
frá, enda eru þau mun sjaldgæfari. Ekki er
sundurliðun á sjónulosi í bandarlsku skýrsl-
unni. ,
1 fjölrituðu yfirliti um sjónulos eftir
Ronald G. Pruett, M.D. í Boston: „Retinal
detachment. Diagnosis and management",
sem stuðst var við á námskeiði 1978, segir,
að 5—10% ibúa Bandaríkjanna 'hafi rof á
sjónu, en nýgengi sjónuloss sé um 10 á
hverja 100 þúsund íbúa á ári. Er þetta sam-
bærilegur efniviður þeim, sem hér er til um-
fjöllunar. Samt er nýgengi sjónuloss hér-
lendis helmingi lægra.
Ólíklegt er, að hér fari sjónulos ógreint
framhjá heilsugæslunni. Ef til vill eru ís-
lensk augu sterkbyggðari en fyrir vestan og
færri mjög nærsýnir, en þeim hættir fremur
til að fá sjónlos. Vera má einnig, að minna
sé um sjónulos hér eftir opnar augnaðgerðir.
1 Bandarikjunum er talið, að um 2% augna
fái sjónulos eftir augasteinstöku og 15%
glákusjúklinga, sem er fjarri lagi hér.
SUMMARY
Retinal detachment in Iceland 1970—1979 is
evaluated. During that period 102 patients
were found, 46 males and 16 females.