Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1981, Blaðsíða 36

34
glákublindu er svipað af heildartölu blindra
í báðum könnunum.
Athyglisvert er, að 15.6% lögblindu í
amerísku könnuninni er af völdum ellidrers,
en aðeins 1.3% hér. Er þetta hlutfall hjá
okkur mun lægra en meðal nágrannaþjóða
okkar og gæti endurspeglað augnlæknisþjón-
ustuna hérlendis, þvi blindu af völdum þessa
kvilla er hægt að bæta, ef auga er að öðru
leyti heilbrigt. Árið 1955—60 var blinda af
völdum ellidrers í Englandi og Wales 22.6%
af öllum sem töldust blindir.17 19
1 ameriska uppgjörinu flokkast ellibreyt-
ingar í miðgróf sjónu undir æðabreytingar.
1 Svíþjóð er heildaralgengi blindra skv.
12. töflu talið vera 196 á 100.000 íbúa. Við
athugun sem gerð var á 3557 blindum í
Svíþjóð á aldrinum 16—59 ára var heildar-
algengið 45 pr. 100.000 ibúa.15 Skilmerki
blindu í þessari athugom var að ratsjón var
ekki fyrir hendi. Ef miðað er við sömu há-
markssjón í þessari könnun er algengið hér
á landi i þessum aldurshóp 36 pr. 100.000
íbúa, þ.e. nokkru lægra.
Við samanburð á blindrakönnun í ná-
grannalöndum virðast blinduorsakir vera
þær sömu og hlutfall þeirra innbyrðis svip-
að. Það sem helst greinir á milli er, að
blinda af völdum sykursýki er minni hér en
annarsstaðar og enginn hefur blindast af
völdum retrolental fibroplasia hér á landi.
Þeir þrír, isem skráðir eru, fæddust erlendis
og fengu þar meðferð. Blinda af völdum
sykursýki er stöðugt að aukast í neysluþjóð-
félögum og er algengasta orsök blindu með-
al fólks undir 65 ára aldri í nágrannalönd-
um (14). í Englandi og Wales um 15% af
öllum nýskráðum blindum yngri en 65 ára
(9). Sjóndepru af völdum sykursýki er farið
að gæta hér og ef að likum lætur, mun hún
ágerast á komandi árum, þar sem sjúkdóm-
urinn er í stöðugri uppsiglingu.
Blinda meðal barna er svipuð hvað al-
gengi snertir og í grannlöndunum og er um
meðfædda orsök að ræða í öllum tilfellum
nema tveimur með RLF.
Hvemig er staða okkar hér á landi hvað
snertir algengi blindu og forvarnarstarf?
Miðað við þær þjóðir þar sem heilbrigðis-
þjónusta er talin best, er blindutíðni síst
meiri hér og erum við jafnvel i hópi þeirra,
sem hafa lægsta blindratölu. Ef til vill er
glákublinda heldur tíðari hér, en taka verð-
ur tillit til þess að meirihluti iþeirra gláku-
sjúklinga, sem teljast blindir, eða um þrír
fjórðu blutar, eru komnir yfir áttrætt, (sjá
8. töflu). Er þetta fólk, sem hafði ekki tök
á læknisþjónustu vegna búsetu: Bæði var
sjúkdómurinn greindur seint og ekki unnt
fyrir augnlækna að fylgjast með meðferð.
Vafalitið mun blinda af völdum gláku
minnka enn meir með bættum greiningarað-
ferðum og betri umsjón glákusjúklinga, sbr.
göngudeild glákusjúkra á Landakoti, þar
sem um 650-700 sjúklingar koma reglulega
í eftirlit og þar er ennfremur fylgst með
mörgum, sem taldir eru vera í áhættuhópi.
Hinar stórauknu augnlækningaferðir síðari
ára hafa líka sitt að segja.
Blinda af völdum ellidrers er mjög lítil
hér. M.a. er það að þakka góðri spítalaþjón-
ustu, tryggingakerfinu, sem greiðir allan
legu- og lækniskostnað við aðgerðir og góðri
þjónustu við landsbyggðina.
Hér eru tiltölulega fáir, sem blindast hafa
af sykursýki. Með hinni nýju leysitækni
verður sennilega unnt að tefja verulega þró-
un sjúklegra breytinga i augum.
Blindir vegna meðfæddra og arfgengra
kvilla eru í yfirgnæfandi meirihluta í öll-
um aldursflokkum til 60 ára aldurs, (sjá 6.
töflu). 1 nokkrum tilfellum hefði verið
hægt með erfðaráðgjöf að hafa áhrif á gang
mála.
Ellirýrnun í miðgróf sjónu er algengasta
orsök lesblindu hér á landi. Vonir standa til
að unnt sé að hafa áhrif á eina tegund þessa
kvilla viaculopathia disciformis, með leysi-
geislum, þann veg, að sjúklingar haldi leng-
ur skarpri sjón.1 Flestir eru með hægfara
rýmunarbreytingar og engin ráð þekkjast
til að stöðva þær. Þessi kvilli er algengur
á efri árum.
Samkvæmt könnun5 á algengustu augn-
sjúkdómum meðal aldraðra í Borgarnes-
læknsumdæmi var heildaralgengi degener-
atio macularis senilis 14.2% meðal 50 ára
og eldri, (karlar 10.0% og konur 17.2%).
Sjúkdómstíðni eykst með auknum aldri:
50-59 ára 0.5%, 60-69 ára 3.6%, 70-79 ára
25.7% og meðal 80 ára og eldri 40.7%.
Þótt ekki sé unnt að beita læknismeðferð
er mikið hægt að gera fyrir þá, sem eru
að missa eða hafa misst sjón af völdum
þessa kvilla og eiga í erfiðleikum með lest-