Læknablaðið : fylgirit - 01.08.1981, Qupperneq 55

53
í góðu meðallagi miðað við árangur frá
Bandaríkjunum7 9 og frá Bretlandi.24 Hér
reyndist blóðræktun einnig oftast jákvæð i
pneumococca- og E. coli heilahimnubólgu.
Septicæmia fannst hinsvegar aðeins hjá
50% athugaðra meningococcal meningitis
sjúklinga. Þetta samsvarar útkomu í sænsku
uppgjöri frá 1965—7721 og er heldur betri
árangur en í uppgjöri Dodge frá Boston7 og
Smales frá Nottingham,23 en hjá þeim var
um þriðjungur blóðræktana jákvæður fyrir
meningococcum. Hugsanlega stafar þessi
lægri sepsistíðni hjá N. meningitidis heila-
himnubólgum af næmi sýkilsins fyrir sýkla-
lyfjum. Þannig kom fram, að af 15 N.
meningitidis heilahimnubólgusjúklingum með
neikvæða blóðræktun höfðu 12 fengið sýkla-
lyf fyrir innlögn á Landakotsspitala. Aðeins
einn af þeim, sem fengið höfðu sýklalyf (5
ml af erythromycin), reyndist hafa jákvæða
blóðræktun fyrir N. meningitidis.
Síðari áhrif sýklalyfja á H. infl. endur-
speglast hinsvegar í óvenju hárri tíðni, eða
95%, af jákvæðum blóðræktunum meðal 25
barna í Nottinghamuppgjörinu,23 enda þótt
rúmlega helmingur þeirra hefði fengið sýkla-
lyf fyrir innlögn.
Full ástæða er til að rækta öll mænu-
vökvasýni, sé minnsti grunur um heila-
himnubólgu, enda þótt frumur séu litið eða
ekki auknar, hvort sem septicæmia fylgir
með eður ei.23 1 þessum efnivið ræktaðist t.d.
hjá tveimur sjúklingum N. meningitidis úr
mænuvökva, sem annars vegar innihélt eng-
in og hinsvegar 15 hvít blóðkorn. í báðum
tilvikum var blóðræktun einnig jákvæð. Á
sama hátt var mænustunga endurtekin með
þriggja klst. millibili hjá 21/2 árs stúlku
með áberandi hnakkastirðleika, krampa og
miklar húðblæðingar. f fyrra skiptið fundust
9 frumur og í seinna skiptið 16 frumur, þar
af 90% segment. Ræktanir voru neikvæðar
úr báðum mænuvökvasýnum, en hinsvegar
jákvæðar úr blóði. Alls voru fjórir N. men-
ingitidis 'heilahimnubólgusjúklingar einungis
sýklagreindir með blóðræktunum og einn
með nefkoksræktun. Hæpin hjálp verður þó
almennt talin af nefkoksræktunum til sýkla-
greiningar, nema í undantekningartilvikum,
eins og hjá því, sem áður var lýst, með nei-
kvæðar blóð- og mænuvökvaræktanir, en
samfara húðblæðingum og frumuaukningu í
mænuvökva. Veruleg gagnsemi blóðræktana
til sýklagreiningar í þessum efnivið kom því
aðeins fram hjá heilahimnubólgum af völd-
um N. meningitidis. Jákvæðar blóðræktanir
tengdust ekki horfum sjúklinga.
Enda þótt yfirgnæfandi segmentfrumu-
aukning í mænuvökva, samfara sykurlækk-
un og eggjahvítuhækkun, hafi hér verið tal-
in uppfylla skilyrði fyrir sjúkdómsgreining-
unni meningitis bacterialis þrátt fyrir nei-
kvæðar ræktanir og smásjárskoðun (alls sjö
sjúklingar) verður því ekki neitað, að asept-
iskar heilahimnubólgur geta á stundum villt
á sér sýn. Þessir erfiðleikar ættu þó mikið
til að vera úr sögunni með því að notfæra
sér lysozym (muramidase) og/eða mjólkur-
sýrumælingar í mænuvökva. Hefur mjólkur-
sýrumæling yfir 30 mg/100 ml reynst afger-
andi fyrir meningitis bacterialis, ef mæld
innan tveggja sólarhringa frá upphafi 'hugs-
anlegrar sýklalyfjameðferðar. Hinsvegar
hefur magn innan 25 mg% svarað til men-
ingitis viralis eða engrar heilahimnubólgu.4
Þessi rannsókn kemur vitaskuld að mestu
gagni, þar sem sýklalyf hafa verið gefin
fyrir innlögn, eða þar sem mænuvökvi af
öðrum orsökum vitnar ekki um dæmigerða
bacterial sýkingu. Byrjað hefur verið á
mjólkursýrumælingum á Landakotsspítala
og lofa niðurstöður góðu.
4. HÚÐÚTBROT. 1 þessu uppgjöri reyndust
engir sjúklinganna með H. infl. eða pneumo-
coccameningitis hafa húðútbrot. Hinsvegar
sáust slík útbrot hjá óvenju mörgum men-
ingococcasjúklingum eða 79%. Önnur upp-
gjör nefna gjarnan 50—70%.7 8 21 Vert er að
vekja athygli á því, sem hér kom fram hjá
þrem 'Sjúklingum, að snemma í veikindum
getur fyrst og fremst borið á maculo-papul-
ar, mislingalíkum útbrotum, gjarnan á bol
og neðri útlimum. Þessi útbrot standa yfir-
leitt aðeins I fáa klukkutíma, en víkja þá
fyrir dílablæðingum. Þær byrja síðan oft á
rasskinnum og á baki, svo að þessi svæði
má ekki gleyma að athuga hjá öllum börn-
um með óskýrðan háan hita, einkum og sér
í lagi í mengisbólgufaröldrum. Húðblæðing-
ar virðast ekki hafa bein áhrif á horfur, en
þó eru stærri, útbreiddar húðblæðingar eða
purpuraskellur yfirleitt samfara mjög hratt
stígandi (fulminerandi) meningococcemiu.
5. SÝKLALYFJAMEÐFERÐ. Margt og mik-