Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Qupperneq 39

37
TABLE 2.
CARCINOMA OF THE LUNG IN ICELAND
WOHEN
ANNUAL INCIDENCE PER 100,000 IN BRACKET
AGE: 1955 - 1969 1965 - 1979
20 - 29 0 ( 0) 0 ( 0)
25 - 29 0 ( 0) 1 ( 2)
30 - 39 0 ( 0) 0 ( 0)
35 - 39 1 ( 2) 2 ( 9)
90 - 99 0 ( 0) 9 ( 7)
95 - 99 9 ( 9) 9 ( 8)
50 - 59 1 ( 3) 15 (33)
55 - 59 7 (20) 20 (98)
60 - 69 7 (22) 15 (91)
65 - 69 7 (26) 13 (91)
70 - 79 5 (25) 19 (52)
75 - 79 10 (78) 8 (90)
80 - 89 7 (79) 7 (60)
85 AND OVER 1 (16) 9 (59)
TOTAL 50 ( 6) 107 (11)
TABLE 3.
CARCINOHA OF THE LUNG IN ICELAND
HEN
ANNUAL INCIDENCE PER 100.000 IN BRACKET
AGE: 1955 - 1969 1965 - 1979
20 - 29 1 ( 2) 0 ( 0)
25 - 29 1 ( 2) 1 ( 2)
30 - 39 0 ( 0) 0 ( 0)
35 - 39 2 ( 9) 1 ( 2)
90 - 99 9 ( 8) 3 ( 5)
95 - 99 9 (20) 12 (23)
50 - 59 18 (95) 29 (52)
55 - 59 22 (62) 21 (52)
60 - 69 15 (99) 33 (93)
65 - 69 15 (61) 25 (86)
1 O 79 8 (96) 23 (99)
75 - 79 7 (69) 15 (79)
80 - 89 2 (33) 10 (116)
oo v_n AND OVER 2 (59) 1 (29)
TOTAl 106 (12) 167 (16)
Sviss þrjátíu og tvöfaldaðist tíðni sjúkdóms-
ins frá 1900—1952.3
1 Englandi og Wales voru 390 sjúklingar
skráðir dánir af völdum lungnakrabba árið
1910, 1920 dóu þar 500, árið 1930 1489 sjúk-
lingar, en 1962 töldust 23.799 dánir þar af
völdum þessa sjúkdóms. Þá höfðu dauðsföll
karla aukist um 11.5% frá 1959, en dauðs-
föll kvenna um 21.3%, en sjúkdómurinn var
þá sex sinnum algengari meðal karla en
kvenna í Englandi og Wales.4
Víðast erlendis hefur hlutfallið milli karla
og kvenna með lungnakrabbamein haldist
nokkuð stöðugt, enda þótt reykingar hafi
aukist hraðar og meir hjá konum.5 Vera má
að í þeim skýrslum, sem fjalla um þetta,
hafi ekki verið tekið nægjanlegt tillit til ára-
fjöldans, sem sjúklingar hafa reykt.
Hér á landi hefur tíðnin aukist meira hjá
konum en körlum (sbr. töflu 1 og mynd 2).
Vera má að konur hér á landi hafi aukið
reykingar sínar fyrr eða reykt þeim mun á-
kafar heldur en stallsystur þeirra erlendis.
Tíðnin meðal kvenna hefur verið mun meiri
hér í þéttbýli en í sveitum, þar sem á ára-
bilinu 1955—1964 fundust helmingi fleiri
konur með lungnakrabbamein í þéttbýli
heldur en í sveitum, en meðal karla var
fjöldi sjúklinga sá sami í þéttbýli og sveit-
um.°
1 þessari grein er ekki unnt að fjalla um
ýmsar þekktar orsakir lungnakrabbameins,
en þar sem nú er talið að vindlingareyking-
ar séu algengasta orsökin, verða þeim gerð
nokkur skil.
Langt er síðan menn létu sér detta í hug
að orsakasamband kynni að vera milli reyk-
inga og lungnakrabba. Wynder og Graham í
Ameríku og Doll og Hill í Englandi sýndu
fram á mun hærri tíðni meðal þeirra, sem
reyktu mikið af vindlingum en hinna, sem
reyktu lítið eða ekki.7 Það var argentíski
læknirinn Roffo, sem sýndi fram á að í vind-
lingum er efni, sem getur framkallað krabba-
mein ef þvi er dælt í rottur.8 Ýmis önnur
efni eru þekkt, sem geta orsakað lungna-
krabba, svo sem uranium, arsen, krómsölt,
nikkel, kopar, tjara, ýmsar geislavirkar loft-
tegundir, steinolia og asfalt.
Síðustu rannsóknir hér á landi sýna að
meðal unglinga hafa daglegar reykingar
farið mjög i vöxt hjá báðum kynjum, t.d.
hjá sautján ára reykjandi piltum úr 25.8%