Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Blaðsíða 49

47
1 mörgum skýrslum er ekki miðað við
heildarfjölda aðgerðarsjúklinga þegar þess-
ar tölur eru reiknaðar út heldur þá sem lifa
af aðgerð og lítur þá 5 ára árangur þeim
mun betur út eftir því sem skurðdauði er
hærri.
Öllum skýrslum ber saman um, að því fyrr
sem við fáum sjúklingana til meðferðar þeim
mun fleiri reynast skurðtækir og batahorf-
urnar aukast að sama skapi.
Þetta kemur vel fram á myndum 8 og 9 og
töflum 13 og 14, þar sem sýndar eru lífslíkur
sjúklinga eftir vefjartegund æxlanna og
stigun (surgical staging).
TABLE 13.
CARCINOMA OF THE LUN6 IN ICELAND 1955 - 1974
75 RESECTIONS
STAGING ACCORDING TO HISTOLOGICAL TYPES C)
EPIDERHOID SMALL CELL ADENOCARC1NOMA LARGE ci
STAGE 1 50 8 19 23
STAGE I 1 56 11 22 11
STAGE I I ! 1 RO 12 2A 29
TABLE 1A.
CARCINOHA OF THE LUN6 IN ICELAND 1955 - 1974
STAGIHG VS. HISTOLOGY. AND 5 YEAR SURVIVAL IN BRACKETS
75 RESECTIONS
STAGE I STAGE II STAGE III 5 YRS SURVIVAL
z 2 % OF ALL RESECTED
EPIDERMOID 33 ( 59) 15 ( 60) 97 ( 31) 99
SMALL CELL ANAPLASTIC 25 (100) 12 ( 0) 63 ( 20) 37.5Z
ADENOCARC1NOMA 29 ( 90) 12 ( 0) 59 ( 0) 11.«
LARGE CELL ANAPLASTIC 37 ( 33) 6 ( 0) 57 ( 0) 12.5Z
33 ( 50) 13 ( 33) 59 ( 15) 29.32
Á mynd 9 kemur þó fram, að ekki er mik-
ill munur á horfum sjúklinga þegar allt
lungað er tekið, hvort sem eitlar eru með
meinvörpum eða ekki, en þegar aðeins er
tekið lungnablað lifir enginn sjúklingur leng-
ur en 27 mánuði, ef meinvörp voru komin í
eitla. Þess ber þó að geta að hjá rúmlega
þriðjungi þessara sjúklinga var aðeins um
fróunaraðgerð að ræða, og flestir hinna voru
ekki taldir þola umfangsmeiri aðgerðir.
Á töflu 14 kemur fram, að rúmlega helm-
ingur skurðsjúklinganna (54%) er kominn
með sjúkdóm á stigi III (meinvörp i mið-
mætiseitla Nl> eða æxli út í brjósthimnu eða
brjóstvegg T3). Gagnger aðgerð er þó ekki
vonlaus i þessum hópi, þar sem 15% lifa í 5
ár eða lengur. Af þeim sem eru með sjúk-
dóminn á stigi I lifa hinsvegar 50% í 5 ár
eða lengur.
ÁGRIP OG ÁLYKTANIR
Tíðni lungnakrabbameins hefur aukist
verulega hér á landi síðustu tvo áratugi.
Þessi aukning kemur 20—25 árum eftir að
vindlingareykingar höfðu stóraukist, en þær
hundraðfölduðust á árabilinu 1910—1949.
Vafalítið er þarna um orsakasamband að
ræða. Yfirgnæfandi meirihluti sjúklinga með
lungnakrabbamein er stórreykingafólk.
Flöguþekjukrabbamein í lungum er hlut-
fallslega miklu sjaldgæfara hér en í öðrum
löndum, en hinar illræmdari tegundir þ.e.a.s.
smáfrumu- og stórfrumukrabbamein að
sama skapi algengari.
Hér á landi er minni munur á tíðni sjúk-
dómsins hjá körlum og konum en viðast
annars staðar.
Krabbamein í lungum hefur til skamms
tíma verið greint seinna hér en annars stað-
ar, af þvi leiðir að gera verður umfangs-
meiri og áhættusamari aðgerðir. Hjá 58.7%
þeirra sjúklinga sem reyndust skurðtækir
var nauðsynlegt að fjarlægja allt lungað, en
viðast annars staðar er þetta hlutfall aðeins
30—40%.
Skurðdauði er þrátt fyrir þetta mjög lágur
hér eða 4% við brottnámsaðgerðir og fylgi-
kvillar fáir. Horfur sjúklinga með flögu-
þekjukrabbamein eru langbestar, en ekki ber
þó að dæma þá sjúklinga vonlausa, sem hafa
hinar illræmdari tegundir sjúkdómsins, held-
ur er rétt að gera aðgerð og fjarlægja æxlið
ef ekki eru komin teikn um meinvörp utan
lungans og nánasta umhverfis þess.
SUMMARY
During the period 1931—1964, 464 cases of
primary lung carcinoma were diagnosed in Ice-
land. Lung carcinoma is on the increase —
only 34 cases were recorded from 1931—1954 but
the next two decades 156 cases, and 274 cases
were reported, a total of 430 cases which are
analysed in this paper.
The relationship between smoking habits and
histologic types is discussed. The vast majority
of the patients were heavy smokers. In the
epidermoid group of carcinoma only 3,5% of
men were non smokers and in the small cell
anaplastic group there were no non smokers.
The rising incidence of lung cancer is defi-
nately correlated with the increased sale of
cigarettes in the country which occurred some
twenty years earlier.