Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Qupperneq 48

46
að sú meðferð komi að gagni eftir aðgerð,
ef komin eru útsæði út fyrir lungað. Aðrir
álíta, að skurðaðgerð á sjúklingum með
smáfrumukrabbamein sé ávallt tilgangslaus.
82 83 84
Skurðaðgerðir vegna lungnakrabbameins
eru áhættusamari því eldri sem sjúklingar
eru, en ekki er þó unnt að segja, að neinn
ákveðinn aldur útiloki aðgerð, heldur verður
það að metast hverju sinni. Taka verður tillit
til vefjategundar æxlisins og að sjálfsögðu
eru gerðar eins litlar aðgerðir og unnt er og
reynt að komast hjá því að taka allt lungað.
Árangur getur verið góður hjá sjúklingum í
hærri aldursflokkunum.85 Hjá sumum deyja
þó fleiri sjúklingar eftir aðgerð, sem komnir
eru yfir sjötugt heldur en lifa í 5 ár, ef um
illræmdustu æxlin er að ræða.86
Bates87 vakti á því athygli, að oft og tíð-
um yxu æxlin alveg eins hratt hjá gömlum
sjúklingum eins og þeim sem vngri eru.
f þessum sjúklingahópi var talið, að tveir
sjúklingar fengju annað frumæxli eftir
brottnám. Allnokkuð hefur verið ritað um
tdðni eins eða fleiri nýrra frumæxla í lung-
um, sem geta verið til staðar samtímis
(synehronus) eða komið síðar (metachrono-
us), en oft er erfitt að greina þau frá endur-
kasti (residiv) eða meinvarpi frá upphaflega
æxlinu. Það telst vart til ólíkinda þó stór-
reykingamenn, sem ekki láta af reykingum
eftir brottnám æxlis, fái ný æxli í lungu.88 89
Fjölmargar aðgerðir vegna síðar tilkominna
æxla hafa verið framkvæmdar með góðum
árangri, ef umfang fyrstu aðgerðar útilokar
ekki nýja aðgerð.68 80 91 92 93 84 96 96 97 98 99 100
101
1 isumum skýrslum96 var nýtt frumæxli
dánarorsök hjá 25% þeirra sjúklinga, sem
dóu 8—12 árum eftir brottnám fyrsta æxlis.
Peterson og samverkamenn102 lýstu fyrstir
sjúklingi, sem talinn var hafa tvö frumæxli
samtímis sitt í hvoru lunga. Lungnablað var
TABLE 12.
fjarlægt úr hvoru lunga (13.3.’62). Við að-
gerðir á báðum lungum samtimis er best að
opna brjóstholið með því að kljúfa bringu-
beinið (median sternotomy).103
Raunhæfur samanburður á skurðdauða og
langtíma árangri er mjög erfiður (tafla 12),
þar sem skýrslur fjalla oftast alls ekki um
alla sjúklinga með lungnakrabbamein, held-
ur þá sem valdir eru í aðgerðir og ósjaldan
er alls ekki fjallað um vefjaflokkun né um-
fang aðgerða og ekki nærri alltaf um ástand
eitla, sem þó skiptir hvað mestu máli. Það
er raunar reynsla sumra, að fáir sjúklingar
eða engir lifa í 5 ár, ef komin eru meinvörp
i miðmætiseitla.20 68 104 105
Skurðdauði er gefinn upp frá 2% eða
minna við minnstu aðgerðirnar og allt að
22% við þær stærstu15 58 106 107 108 og raunar
enn hærri, ef um viðtækari aðgerðir er að
ræða (extended pneumonectomy). Að sama
skapi eru breytilegar tölur um hversu margir
lifa í 5 ár eftir aðgerðir eða frá 19% ef allt
lungað er tekið og allt að 45% við minnstu
æxlin og minnstu aðgerðirnar.
Fig. 8 The Survival Rates after Pneumonectomy and Lobectomy
with and without Positive Extrapulmonary nodes
Fig. 9 Carcinoma of the lung ,in Iceland 1955—
!974, 75 Resections Survivai vs. Staging.