Læknablaðið : fylgirit - 01.05.1982, Síða 87

85
auk þess sem sýnistaka er erfiðari þar sem
legvatn er minna en síðar verður.
Þegar sýni var tekið eftir 17 vikur, var
ástæðan yfirleitt sú að konan kom seint til
læknis eða ástungu var frestað af tæknileg-
um ástæðum, til dæmis ef legvatn reyndist
litið eða fylgja var óheppilega staðsett.
Aðeins 19 ástungur voru gerðar án hjálpar
sónartækis og voru þær nær allar gerðar
áður en sónartæki var komið í full not á
deildinni.
Framkvæmd ástiingn
Ástunga gekk vel í fyrstu tilraun í 454 til-
fellum eða í 91% tilfella.
Ástunga var erfið, það er stinga þurfti
oftar en einu sinni í sama skiptið áður en
sýni fékkst, í 16 tilfellum.
Ástunga mistókst i fyrsta skipti í 22 til-
fellum (4.4%) en nær helmingur þeirra til-
fella var fyrir tírna sónarskoðana. I þessum
tilfellum var ástunga endurtekin 1—2 vik-
um síðar. Ástunga var endurtekin í 39 tilvik-
um (7.8%), en þar með talin eru þau tilfelli
þegar úrvinnsla sýnisins mistókst eða niður-
stöður gáfu tilefni til endurtekningar.
Upplýsingar um það hversu vel ástungan
gekk, vantar í 7 tilfellum.
Útlit legvatns
Upplýsingar um útlit legvatns liggja fyrir
i 504 tilfellum.
Við ástungu þarf oft að fara i gegnum
fylgjuna og er legvatninu þá hætt við blóð-
mengun frá móður eða fóstri. I slíkum til-
fellum er oftast unnt að nýta sýni með því
að blanda það heparini til að forða storknun.
Slík blóðmengun getur þó torveldað úr-
vinnslu, til dæmis veldur fósturblóðsblöndun
hækkun á AFP og í þeim tilvikum þarf að
endurtaka ástungu.
Legvatnssýni var tært í 425 tilfellum eða
84% tilfella. Það var blóðlitað í fyrstu, en
siðan tært, í 31 tilfelli (6.2%), blóðlitað í 42
tilfellum (8.4%) og brúnleitt í 6 tilfellum
(1.2%).
Eftirköst ástungu
Þar sem hér er um fyrirbyggjandi lækn-
ingarannsókn að ræða, er nauðsynlegt að
tiðni aukaverkana sé lág.
Þar sem könnun þessi byggir einungis á
sjúkraskýrslum kvennanna, en ekki sérstök-
TAFLA V. Meögöngulengd viö ástungu.
Fjöldi
12—15 vikur 18
15—17 — 333
>17 - 148
Alls 499
með sónar 480
án sónar 19
Alls 499
TAFLA VI. Útlit legvatns viö dstungu.
Fjöldi %
Blóðlitað fyrst, síðan tært 425 84.3
Tært 31 6.2
Blóðugt. 42 8.3
Brúnleitt 6 1.2
All 504 100.0
um viðtölum við þær, reyndist ekki unnt að
fá óyggjandi upplýsingar um minni háttar
eftirköst og aukaverkanir eftir legástungu.
Af þeim upplýsingum, sem þó liggja fyrir,
má ætla að þær hafi verið næsta fátiðar. 1
þessum flokki eru t.d. samdráttarverkir,
minni háttar vaginal blæðingar og legvatns-
leki.
Einu meiri háttar eftirköstin, sem vart
varð við, voru fósturlát (sjá lýsingar 1—9). 1
9 tilvikum urðu fósturlát eftir legástungu. 1
tveimur tilfellum (# 499 og # 365) var fóstr-
ið sennilega þegar dáið við ástunguna, en
AFP mældist þá mjög hátt eins og oftast
við fósturdauða. I þriðja tilfellinu (#218)
var um að ræða blóðflokkamisræmi milli
móður og fósturs með hækkun mótefna i
legvatni. Fósturdauði var staðfestur 9 vikum
eftir ástungu og talinn stafa af Rh-sensitiser-
ingu. 1 fjórða tilfellinu (# 114) hafði konan
haft blæðingar á meðgöngu áður en ástung-
an var gerð. Sónarskoðun 2 vikum eftir á-
stungu sýndi lifandi fóstur og talið er að
fósturdauði, sem fannst 6 vikum eftir á-
stungu, hafi ekki orsakast af henni.
Þau tilfelli af fósturláti eftir legástungu,
sem enn eru ótalin, eru sennilega afleiðingar
ástungunnar eða ástungan getur hafa átt ein-
hvern þátt í þeim. Þetta samsvarar um 1%
hættu á fósturláti eftir ástungu og er sam-
bærilegt við þær tölur sem gefnar eru upp
annars staðar.10 Þetta sýnir að legástunga á
þessum tíma meðgöngunnar er ekki áhættu-