Helgafell - 01.12.1955, Qupperneq 85

ÆTTARNÖFN Á ÍSLANDI
83
En hvemig skyldi þá um hnútana
búið, til þess að tryggt sé, að afkom-
endur þeirra beri íslenzk nöfn?
Lagaákvæði sem hér að lúta munu
að sjálfsögðu fara eftir öð'rum þeim
ákvæðum, sem sett verða um upp-
töku nýrra nafna. Óhjákvæmilegt er
að sérstök, föst stofnun hafi í fram-
tíðinni hönd í bagga með slíkum hlut-
uin, og færi bezt á að gefa henni sem
frjálsastar hendur, bæði að því er
kemur til nýnefna á niðjum innflytj-
enda sem til nafnbreytinga á öðrum
landsmönnum. Varast skyldi þröng-
sýn stirðbusaleg ákvæði, en láta þau
almennu fyrirmæli nægja, að ný nöfn
skuli fara vel í íslenzku máli.
Mætti hugsa sér að láta það
ákvæði nægja, að ríkisborgararéttur
til útlendinga kæmi til framkvæmdar
eftir að þeir hefðu samið við rétt
stjórnarvöld um heiti sitt, ef þeir
sjálfir óska nafnbreytingar, en í öllu
falh um nöfn niðja sinna á Islandi.
7.
Allir ættu að geta orðið' sanmiála
um viss meginatriði, þegar til þess
kemur að setja nýja, tímaboma lög-
gjöf um nöfn á íslandi — skynsam-
lega, liðlega, mannúðlega.
Það nær í fyrsta lagi engri átt, eins
og nú er, að sumir menn, sumar ættir
í landinu hafi rétt til að bera ættar-
nöfn — en þorri manna ekki. Slík
forréttindi eru meinloka ein, fullkom-
in ósvífni af hálfu löggjafarvaldsins,
sem ekki getur átt sér neilia hliðstæðu
í lögum nokkurrar siðaðrar þjóðar.
Hver maður í landinu hlýtur að eiga
hinn sama rétt til að mega kallast
ættamafni og nú hafa að Iögum að-
eins vissar ættir.
Þá hljóta og allir að geta orðið
sammála um, að Þorgeirr skorargeirr,
Sigvaldi Kaldalóns og Jón Aðils em
engu óíslenzkari nöfn en t. d. Pétur
Pétursson eða Magnús Magnússon.
Og enn ættu allir að geta orðið
sammála um, að í því felist engin
þjóðemislýsing, sem neitt gildi hafi,
hvort menn kenni sig fremur við föð-
ur sinn einan, en alla ætt sína. Ættar-
nöfn geta á engan hátt verið hættu-
legri fyrir þjóðemið en ótal margt
annað sem við höfum hlotið, og mun-
um stöðugt hljóta að taka upp eftir
öðmm þjóðúm — steinsteypuhús í
stað torfbæja, kvenkjóla í stað
peysufata, bíla í stað baggahesta.
En er þá nokkur nauðsyn á ættar-
nöfnum? munu menn spyrja. Ekki
fremur en menn kæra sig um. Það á
engan mann að neyða til að taka upp
ættamafn, en heldur engum manni að
banna það. Mönnum á að vera það
algeriega frjálst, hvom nafnsiðinn
þeir aðhyllast.
Þeir, sem það vilja, eiga til dæmis
að geta ferðast eriendis með konum
sínum án þess að þurfa að halda fyr-
irlestur á hverju hóteh um nafnsiði á
Islandi — svo að ekki sé hneykslast
á að þeir vilja búa í sama herbergi
og kona, sem ekki ber nafn manns
síns, svo sem tíðkast um eiginkonur
annars staðar um heim allan.
Það getur ekki framar talizt annað
en hrein meinbægni, búralegt ráðríki,
eða sérvizka af verstu tegund að vilja
meina mönnum að nefna sig og sína
að alþjóðlegri siðvenju — þegar Ijóst
er, að það er oft til þæginda, en
aldrei neinum til baga, og sízt af öllu
íslenzku þjóðemi, sem hefur engu
glatað þó að maður héti Jón Aðils,
sem áður hét Jón Jónsson.