Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Blaðsíða 31

ÁGRIP ERINDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I
E 27 Áhrif hjartaaðgerða á ungbörnum á virkni
T-eitilfrumna
Jenna Huld Eysteinsdóttiri, Jóna Freysdóttir2, Ásgeir Haraldsson3, Jenna Stef-
ánsdóttir2, Inga Skaftadóttir4, Hróðmar Helgason-1, Helga Ögmundsdóttiri
^Læknadeild HÍ, 2Lyfjaþróun hf., 3Barnaspítali Hringsins, 4Rannsóknastofa í
ónæmisfræði Landspítala háskólasjúkrahúsi
jona@lyf.is
Inngangur: Þegar ungbörn gangast undir stórar hjartaaðgerðir er
týmusinn oft fjarlægður, ýmist að hluta til eða allur. Virkni ónæmis-
kerfisins eftir slíkar aðgerðir hefur verið mjög lítið könnuð og fyrri
rannsóknir hafa jafnan verið gerðar stuttu eftir aðgerðina. I þessu
verkefni var ætlunin að kanna virkni ónæmiskerfisins nokkrum ár-
um eftir aðgerð.
Efniviður og aðferðir: Blóðsýni voru fengin frá 19 börnum sem
höfðu farið í stóra hjartaaðgerð á fyrstu mánuðum ævi sinnar (til-
fellahópur) og til viðmiðunar voru blóðsýni fengin frá 19 börnum
sem voru pöruð við tilfellahópinn með tilliti til kyns og aldurs. Við
mat á virkni ónæmiskerfisins var hlutfall einstakra blóðfrumna
mælt í Coulter-tæki og svipgerð eitilfrumna metin í frumuflæðisjá.
Niðurstöður: Tilfellahópurinn hafði lægri fjölda af eitilfrumum í
blóði. Þessi lækkun endurspeglaðist í lækkun á hlutfalli T-frumna
(CD3+), T-hjálparfrumna (CD4+) og óreyndra T-frumna (CD3+
CD45RA+) hjá tilfellahópnum. Þessi lækkun sást ekki hjá T-dráps-
frumum (CD8+). Hins vegar sást hækkun á fjölda kleyfkjarnaát-
frumna og greinileg vísbending um hækkun á hlutfalli B-frumna
(CD19+) og NK-frumna (CD16+CD56+) hjá tilfellahópnum. Þegar
nýskriðnar T-drápsfrumur (litlar CD8+CD62L+CD103+) voru skoð-
aðar sérstaklega kom í ljós vísbending um hækkun á hlutfalli þeirra
hjá tilfellahópnum.
Alyktanir: Börn sem misstu týmus á fyrstu mánuðum ævinnar
sýndu lækkun á T-frumum og þá eingöngu T-hjálparfrumum sem
bendir til að týmusinn skipti meira máli í þroskun T-hjálparfrumna
en T-drápsfrumna. Hækkunin á kleyfkjarnaátfrumum og hugsan-
lega NK-frumum bendir til að frumur ósérhæfða ónæmiskerfisins
hlaupi í skarðið þegar bilun verður í sérhæfða kerfinu. Þar sem
CD8+ T-frumur geta þroskast utan týmusar er freistandi að geta sér
þess til að nýskriðnu CD8+ T-frumurnar eigi uppruna sinn utan
týmusar.
E 28 Nefslímhúðarbólusetning dregur úr liðbólguvirkni
■ dýralíkani að liðagigt
Jóna Freysdóttir1, Ragnar Pálsson1, Ingibjörg Ólafsdóttir1, Ingibjörg Harö-
ardóttir1, Arnór Víkingsson1.2
(Lyfjaþróun hf., 2gigtlækningadcild Landspítala háskólasjúkrahúss
jona@lyf.is
Inngangur: Ónæmiskerfi slímhúða gegnir mikilvægu hlutverki í
ónæmissvörunum. Meginreglan er sú að ónæmiskerfi slímhúða
miðli dempandi og oft þolmyndandi áhrifum á ónæmissvör. Því hef-
ur athygli manna í vaxandi mæli beinst að því að finna leiðir til að
virkja slímhúðarónæmiskerfið til að bæla óæskileg ónæmisviðbrögð
1 líkamanum, til dæmis í sjálfsofnæmissjúkdómum. Sett hefur verið
upp líkan að liðagigt í rottum og ónæmisvakasértæk nefslímhúðar-
bólusetning noluð til að draga úr liðbólgu í rottunum.
Efniviður og aðferðir: Ónæmisvakasértæk liðbólga (antigen in-
duced arthritis) var framkölluð í vinstra hné kvenkyns Lewis rottna
með því að bólusetja rotturnar með BSA (bovine serum albumin)
undir húð og síðan sprauta mBSA (methylated BSA) í vinstri hné-
lið. Saltvatni var sprautað í hægri hnélið til viðmiðunar. Til að meta
hugsanleg áhrif slímhúðarbólusetningar á BSA miðlaða liðbólgu
fengu rotturnar BSA-lausn í nef áður en liðbólga var framkölluð og
umfang liðbólgunnar borið saman við annan hóp rottna sem fengu
einungis saltvatnslausn í nef. Auk beinna in vivo áhrifa á liðbólguna
voru ónæmisvakasértæk ónæmissvör mæld með in vitro frumufjölg-
unarprófi og mælingum á IFN-y í floti.
Niðurstöður: Tekist hefur að setja upp liðagigtarlíkan í rottum og
er breytileiki í liðbólgusvörun milli tilraunadýra lítill. Nefslímhúð-
arbólusetning dró marktækt úr liðbólgu í rottunum og in vitro mæl-
ingar sýndu að nefslímhúðarbólusetning dró úr ónæmisvakasér-
tækri frumufjölgun og IFN-y myndun í miltisfrumum.
Alyktanir: Nefslímhúðarbólusetning getur dregið úr bólgusvörun í
vefjum sem eru fjarri upphaflegum bólusetningarstað. Hugsanlegt
er að nota megi þessa aðferðafræði til meðferðar sjálfsofnæmissjúk-
dóma í framtíðinni. Unnið er að því að auka enn frekar þolmynd-
andi áhrif nefslímhúðarbólusetningarinnar.
E 29 Virkjun ónæmiskerfisins gegn upptöku DDT
Kolbrún Hrafnkelsdóttir1. Jón Valgeirsson1, Sesselja Bjarnadótlir1, Sigríö-
ur Ólafsdóttir1, Kristín Ólafsdóttir2, Sveinbjörn GizurarsonL3
iLyfjaþróun hf., 2Rannsóknastofa í lyfja- og eiturefnafræði HÍ, 31yfjafræðideild HÍ
kolbrun@lyf.is
Inngangur: DDT og umbrotsefni þess eru mjög stöðug í náttúrunni
og hafa langan helmingunartíma í lífverum. Þetta eru eiginleikar
sem valda uppsöfnun efnisins í fæðukeðjunni. Eftir frásog safnast
DDT fyrir í fituvef dýra en þar virðist það hafa lítil eituráhrif nema
það komist aftur út í blóðrásina. DDT fer auðveldlega yfir fylgju og
styrkist um 20 sinnum í brjóstamjólk. Áhrif á fóstur og brjóstmylk-
inga eru varasöm, en taugaskaðar hafa mælst hjá nýburum þar sem
neysla DDT mengaðrar fæðu er almenn. Bráð eituráhrif á menn
eru almennt lítil en mjög stórir skammtar valda miðtaugakerfisörv-
un. DDT hefur hormónalík áhrif en bygging þess er lík diethylstil-
besteról, sem hefur öfluga estrógenvirkni. Auk þessa hefur DDT
ónæmisbælandi áhrif (bælandi áhrif á týmus) og er krabbameins-
valdandi í tilraunadýrum. Markmið verkefnisins var að útbúa bólu-
efni gegn DDT sem virkjar ónæmiskerfið til myndunar sérhæfðra
mótefna sem leiðir til minni styrks efnisins í vefjum.
Efniviður og aðferðir: Bóluefni gegn DDT var úlbúið með því að
tengja efnið við burðarpróteinið KLH (keyhole lympet hemocyan-
in). Álhýdroxíð var notað sem ónæmisglæðir til að örva mótefna-
framleiðsluna enn frekar. Viðmiðunarbóluefni var samsett úr burð-
arpróteininu og ónæmisglæðinum. Tíu mýs voru í hvorum hópi.
Mýsnar voru bólusettar undir húð og sértækt mótefnasvar í sermi
gegn DDT mælt eftir bólusetninguna með ELISA. Eftir bólusetn-
ingu var músunum gefið DDT með fóðri í 45 daga áður en þær voru
aflífaðar og styrkur DDT og umbrotsefna mældur með gasskilju.
Niðurstöður: Sértæk mótefnasvörun gegn DDT mældist marktækt
hærri (p<0,01) í sermi DDT bólusettra músa miðað við viðmiðunar-
hópinn. Minna magn (p<0,005) af DDT og umbrotsefnum þess
mældist í vefjum bólusettra músa miðað við viðmiðunarhópinn.
Ályktanir: Niðurstöðurnar sýna að hægt er að minnka styrk DDT í
vefjum með sértækri bólusetningu gegn DDT.
LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2 0 02/8 8 31