Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Blaðsíða 71

ÁGRIP VEGGSPJALDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I
V 48 Samanburdur á húðsæknieiginleikum T-eitilfrumna úr
kokeitlum, blóði og kviðarholseitlum
Ragna H. Þorleifsdóttiri, Jóhann E. Guðjónsson1, Hekla Sigmundsdóttiri,
Páll Möller2, Hannes Petersen3, Helgi Valdimarsson1
l Ónæmisfræðideild, 2skurðdeild og 3háls-, nef- og eyrnadeild Landspítala
háskólasjúkrahúss
helgiv@landspitali.is
Inngangur: Kokeitlar eru frábrugðnir öðrum slímhúðareitilvef
meðal annars að því leyti að þeir eru þaktir lagskiptri flöguþekju.
Akveðnar húðsæknisameindir á yfirborði T-eitilfrumna, einkum
cutaneous lymphocyte antigen (CLA) og viðtakinn fyrir kemókín 4
(CCR4), hafa verið tengdar meinmyndun sóra. Það er vel þekkt að
sóri getur byrjað í kjölfar keðjukokkasýkingar í kokeitlum. Ttl-
gangur rannsóknarinnar var að bera saman húðsæknieiginleika T-
frumna í kokeitlum, blóði og kviðarholseitlum.
Efniviður og aðferðir: Einangraðar voru eitilfrumur úr kokeitlum
og blóði 15 einstaklinga sem fóru í kokeitlatöku vegna endurtek-
inna sýkinga. Kviðarholseitlar fengust úr fimm sjúklingum. Enginn
þessara einstaklinga hafði sóra. Eitilfrumurnar voru litaðar með
nokkrum þrennum af einstofna mótefnum og greindar í flæði-
frumusjá.
Niðurstöður: CLA- og CCR4-tjáning CD8 T-frumna reyndist vera
mun meiri í kokeitlum samanborið við blóð (p<0,001). Einnig var
CLA-tjáning CD8 T-frumna meiri í kokeitlum en kviðarholseitlum
(p=0,003). Hins vegar voru hlutfallslega færri CLA+CD4 frumur í
kokeitlum miðað við blóð (p=0,003). Enginn marktækur munur
fannst hins vegar á tjáningu ICAM-1 milli eitilfrumna í blóði, kok-
eitlum og kviðarholseitlum.
Ályktanir: Þessar niðurstöður samrýmast því að ræsing húðsækinna
T-frumna, einkum CD8, geti átt sér stað í kokeitlum. Þessar frumur
gætu borist blóðleiðina til húðar. Þetta gæti að einhverju leyti skýrt
tengsl hálsbólgu og uppkomu ýmissa húðúlbrota, til dæmis sóra. Ver-
ið er að kanna tjáningu húðsæknisameinda í kokeitlum sórasjúklinga.
V 49 Metótrexat bælir tjáningu á ICAM-1 og CLA eftir
ólíkum leiðum
Jóhann E. Guðjónsson, Hekla Sigmundsdóttir, Björn Rúnar Lúðvíksson,
Helgi Valdimarsson
Ónæmisfræðideild Landspítalans
helgiv@landspitali.is
Inngangur: Metótrexat (MTX) er notað sem krabbameinslyf í há-
um skömmlum en lágskammta metótrexat er mjög öflug meðferð
við gigt- og húðsjúkdómum eins og sóra. Óljóst er hvers vegna
metótrexat hefur læknandi áhrif á þessa sjúkdóma.
Efniviður og aðfcrðir: Við rannsökuðum áhrif lágra skammta af
metótrexati á tjáningu viðloðunarsameinda og húðsæknisameind-
arinnar CLA, frumudauða og frumufjölgunar hjá T-eitilfrumum
örvuðum með hefðbundnum vækjum í fimm daga eða anti-CD3 og
PHA í þrjá daga. Lykilensím í myndun CLA (FUC-TVII) á PSGL-
1 var mælt með PCR íTaqMan.
Niðurstöður: Metótrexat bældi tjáningu á ICAM-1, CD25 (IL-2
viðtaki) og CLA (p<0,0001) en hafði engin áhrif á tjáningu VLA4a
cða aeþ7. Metótrexat jók frumudauða í ræktum þar sem eitilfrum-
urnar voru örvaðar með anti-CD3 eða PHA (p<0,0001). Hins vegar
var metótrexat verndandi gegn frumudauða í ræktum þar sem örv-
að var með hefðbundnum vækjum (p=0,002). Hægt var að hamla
áhrifum metótrexats á ICAM-1 með háum skömmtum af fólínsýru
(>100|iM) og með adenósín viðtakahemjurum, en þessi efni höfðu
engin áhrif á CLA-bælinguna. Áhrif metótrexats á CLA voru háð
því að lyfið væri stöðugt í frumuræktinni en áhrif á CD25 og ICAM-
1 komu fram í ræktum þar sem metótrexat hafði aðeins verið til
staðar í 24 klukkustundir. Sermi (MTX-sermi) sem tekið var úr
sjúklingum á lágskammtametótrexati á þriðja degi eftir inntöku,
hafði sterkari bælandi áhrif á CLA-tjáningu (p<0,0001), en mun
minni áhrif á ICAM-1 og CD25. Metótrexat eða MTX-sermi höfðu
ekki áhrif á tjáningu FUC-TVII. Engin áhrif voru á tjáningu PSGL-
1 sem er grunneining CLA.
Ályktanir: Niðurstöður okkar benda til þess að áhrif metótrexats á
ICAM-1 og CD25 séu miðluð í gegnum adenosín og fólatháð ens-
ím, innanfrumnaensím. Áhrifin á CLA byggjast líklega á hömlun
ensíma sem gegna lykilhlutverki í myndun CLA.
V 50 Metótrexat minnkar tjáningu viðloðunarsameinda
sem stýra íferð T-frumna úr blóði í húð
Hekla Sigmundsdóttir1, Jóhann E. Guðjónsson1, Bolli Bjarnason3, Helgi
Valdimarsson1
^Ónæmisfræðideild Landspítala háskólasjúkrahúss, 2University of Alabama School
of Medicine, Birmingham, Alabama
helgiv@landspitali.is
Inngangur: Culaneous lymphocyte associated antigen (CLA) binst
E-selektíni á þeli húðæða og stuðlar þar með að útrás hvítfrumna úr
blóðrás inn í húð. Við höfum áður sýnt fram á sterk jákvæð tengsl
milli tíðni CLA-jákvæðra T-eitilfrumna í blóði ómeðhöndlaðra
sjúklinga með sóra og sjúkdómsvirkni þeirra. Hins vegar var þessi
fylgni afgerandi neikvæð hjá sórasjúklingum sem voru meðhöndl-
aðir með metólrexati (MTX).
Efniviður og aðferðir: 1. Rannsökuð var CLA-tjáning T-eitiIfrumna
í blóði 16 PS sjúklinga sem fengu vikulega metótrexatskammta. 2.
Fylgst var daglega í fimm vikur með CLA-tjáningu T-eitilfrumna í
blóði hjá einum þessara sjúklinga. 3. Þessi sjúklingur hætti meðferð í
16 daga og var fylgst með fjölda CLA-jákvæðra frumna í blóði hans
og útbrotum á meðan og eftir að hann byrjaði aftur að taka lyfið.
Niðurstöður: 1. Mikil sjúkdómsvirkni hélst í hendur við háa metó-
trexatskammta og lága tíðni af CLA jákvæðum T-eitilfrumum í
blóði. 2. CLA-tjáning T-eitilfrumna í blóði minnkaði jafnt og þétt
fyrstu fjóra dagana eftir hvern metótrexatskammt en hækkar síðan
þar til næsti skammtur var tekinn. 3. Eftir níu daga án metótrexats
kom fram versnun sem var staðfest með klínísku mati og blóð-
flæðimælingu. Versnunin hélst í hendur við vaxandi CLA-tjáningu á
T-eitilfrumum í blóði, verulegri aukningu í E-selektíntjáningu æða-
þels og íferðar CLA+ eitilfrumna í húðútbrotum sjúklingsins. Allt
þetta gekk smám saman til baka þegar sjúklingurinn lagaðist eftir
að hann byrjaði aftur að taka metótrexat.
Ályktanir: Niðurstöðurnar samrýmast því að jákvæð áhrif metó-
trexats á sórasjúklinga geti að verulegu leyti skýrst af því að lyfið
bælir viðloðunarsameindir sem stjórna vefjaíferð hvítfrumna.
LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2002/88 7 1