Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Blaðsíða 51

Læknablaðið : fylgirit - 01.12.2002, Blaðsíða 51
ÁGRIP ERINDA / XI. VÍSINDARÁÐSTEFNA HÍ I Tultugu og einu af hundraði fannst að leyfa ætti notkun sumra lyfja án eftirlits og var sú skoðun algengari hjá þeim sem notuðu eða höfðu nolað efedrín (r=0,38; p<0,001). Alyktanir: Pessar niðurstöður gefa til kynna að notkun ólöglegra lyfja hafi aukist nokkuð frá 1998 og að tæplega 40% íþróttamann- anna hafa notað efedrín. Notkunin er einnig mun algengari á meðal körfuknattleiksmanna en hinna tveggja boltagreinanna. E 86 Áhættuþættir sortuæxla í húð meðal flugáhafna og úrtaks þjóðarinnar Villijálmnr Rafnsson1, Jón Hrafnkelsson2, Hrafn Tuliniusl.3, Bárður Sigur- geirsson4, Jón Hjaltalín Ólafsson4 'Rannsóknarstofa í heilbrigðisfræði HÍ, 2krabbameinsdeild Landspítala háskóla- sjúkrahúss, -^Krabbameinsskrá Krabbameinsfélags íslands, 4húð- og kynsjúkdóma- deild Landspítala háskólasjúkrahúss vilraf@hi.is Tilgangur: Að meta hvort munur á algengi áhættuþálla sortuæxla hjá úrtaki þjóðarinnar og flugáhafna gæti skýrt aukið nýgengi sortu- æxla, sem í fyrri rannsóknum hefur fundist meðal flugáhafna. Efniviður og aðferðir: Spurningalisti var notaður til að afla upp- lýsinga um háralit, augnlit, freknur, fæðingarbletti, húðgerð, sögu um sólbruna, notkun sólarvarnar, notkun sólarlampa/-bekkja og fjölda sólarlandaferða. Reiknað var spágildi fyrir sortuæxli út frá algengi áhættuþáttanna í hópunum. Niðurstöður: í rannsókninni tóku þátt 239 flugmenn (karlar) og 856 flugfreyjur sem voru borin saman við 454 karla og 1464 konur, sem valin voru af hendingu úr þjóðskrá. Það var ekki mikill munur á eðlislægum eða hegðunarbundnum áhætluþátlum fyrir sortuæxli milli hópanna. Áhafnirnar höfðu oftar notað sólvörn og oftar farið í sólarlandaferðir en karlar og konur í úrtakinu. Spágildi vegna notkunar á sólvörn var 0,88 fyrir flugmenn en 0,84 fyrir flugfreyjur; og spágildi vegna sólarlandaferða var 1,36 og 1,34 fyrir hvorn hóp. Umræða: Pað var ekki áberandi munur á algengi áhættuþáttanna milli hópanna. Það er því ólíklegt að sú aukna áhætta sortuæxla sem fundist hefur hjá flugmönnum (SIR 10,0) og flugfreyjum (SIR 3,0) skýrist eingöngu af því að þau verði fyrir mikilli mengun sólarljóss í frítímanum. Það er því nauðsynlegt að rannsaka frekar þýðingu geimgeislamengunar sem flugáhafnir verða fyrir. E 87 Eitranir á íslandi. Bráðabirgðaniðurstöður fram- skyggnrar rannsóknar sem fór fram á sjúkrahúsum og heilsugæslustöðvum 2001-2002 Jakob Kristinssoni, Curtis P. Snook2, Guðborg A. Guðjónsdóttir2, Hulda M. Einarsdóttir3, Margrét Blöndal2, Runólfur Pálsson3, Sigurður Guðmunds- son4 'Rannsóknastofa í lyfja- og eiturefnafræði HÍ, 2Eitrunarmiðstöð Landspítala Fossvogi, 3lyflækningadeild Landspítala Hringbraut, 4Landlæknisembættið jakobk@hi.is Inngangur: Markmið rannsóknarinnar var að afla sem áreiðanleg- astra upplýsinga um bráðar eitranir og meintar eitranir, sem koma til meðferðar eða umfjöllunar lækna og annarra heilbrigðisstétta á sjúkrahúsum og heilsugæslustöðvum landsins. Hér er greint frá frumniðurstöðum þessarar rannsóknar. Efniviður og aðferðir: Upplýsingum var aflað á framskyggnan hátt á heilsugæslustöðvum og sjúkrahúsum landsins. Rannsóknin hófst 1. apríl 2001 og henni lauk 31. mars 2002. Niðurstööur: Svör bárust frá 30 sjúkrahúsum, heilsugæslustöðvum og heilbrigðisstofnunum um 1125 eitranir eða meintar eitranir. Átta hundruð sjötíu og fimm þeirra (77,8%) komu af höfuðborgarsvæð- inu. Meðalaldur hópsins var 31 ár, aldursbil 0-92 ár. Börn yngri en 18 ára voru 224 (19,9%). Konur voru 624 og karlar 501. Algengustu ástæður eitrunar voru sjálfsvígstilraunir (36%) og misnotkun lyfja eða ávana- og fíkniefna (23%). Slysaeitranir voru 21% allra eitrana og eitranir tengdar atvinnu 10%. í 804 tilvikum (71,5%) voru áfengi og/eða lyf aðal eitrunarvaldarnir. Algengastar voru eitranir af völd- um áfengis, benzódíazepínsambanda, verkjadeyfandi og hitalækk- andi lyfja og geðdeyfðarlyfja. Olögleg ávana- og fíkniefni komu við sögu í 8,7% tilvika. Af öðrum algengum eitrunum má telja innönd- un reyks eða eitraðra lofttegunda og eitranir af völdum ýmiss konar hreinsiefna og lífrænna leysiefna. Ályktanir: Fyrstu niðurstöður rannsóknarinnar benda til þess að svipaður fjöldi einstaklinga leiti sér aðstoðar á sjúkrahúsum og heilsugæslustöðvum vegna eitrana og vegna áverka af völdum um- ferðarslysa. Þrátt fyrir að flestar eitranirnar tengist sjálfsvígstilraun- um og lyfjamisnotkun (59%) varð drjúgur hluti þeirra vegna óhappa í leik og starfi (32%). E 88 Tíðni þungana, fóstureyðinga og fæðinga meðal unglingsstúlkna i aldarfjórðung Sóley S. Bender Hjúkrunarfræðideild HÍ, læknadeild HÍ ssb@hi.is Inngangur: Þungun á unglingsþroskaskeiði getur haft margvíslegar afleiðingar fyrir móður og barn. Á þessum árum er einstaklingurinn að takast á við mörg þroskaverkefni og litið er á það sem tvöfalda kreppu að eignast barn á þeim tíma, einkum fyrir þær sem yngri eru. Tilgangur þessarar rannsóknar var að skoða tíðni þungana, fæðinga og fóstureyðinga á íslandi meðal unglingsstúlkna, borið saman við Danmörku, Finnland, Noreg og Svíþjóð, á tímabilinu 1976-1999 og greina hvað er líkt og ólíkt með þessum löndum. Efniviður og aðferðir: Stuðst var við skráningu þungana, fóstur- eyðinga og fæðinga frá Hagstofu íslands og öðrum hagstofum á Norðurlöndum fyrir aldurshópinn 15-19 ára og skráning borin sam- an. Valið var tímabilið eftir að lög um fóstureyðingar tóku gildi (1975) hér á landi. Niðurstöður: Fæðinga- og þungunartíðni í þessum fimm löndum lækkaði um 57-67% og 31-50% á þessu tímabili en á Islandi hélst þessi tíðni mun hærri en á öðrum Norðurlöndum. Hér á landi hefur tíðni fóstureyðinga meðal unglingstúlkna aukist frá því að vera 5,8/1000 árið 1976 í 21,5/1000 árið 1999. Á hinum Norðurlöndunum varð hins vegar almenn lækkun um 20-41 % á tíðni fóstureyðinga á þessu tímabili. Á árunum 1996-1999 er tíðni fóstureyðinga meðal unglingsstúlkna hér á landi orðin hærri en á hinum Norðurlöndun- um. Ályktanir: Hærri tíðni þungana hér á landi má líklega tengja við viðhorf til barneigna í íslensku samfélagi. Það er hátt metið í sam- félaginu að eiga mörg börn. Það sem líklega greinir ísland frá hin- um Norðurlöndunum er að hér á landi hafi í kjölfar gildistöku fóst- ureyðingarlaganna ekki verið lögð rík áhersla á forvarnir í formi kyn- LÆKNABLAÐIÐ / FYLGIRIT 47 2 0 0 2/88 51
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120

x

Læknablaðið : fylgirit

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Læknablaðið : fylgirit
https://timarit.is/publication/991

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.