Læknablaðið : fylgirit - 01.04.2007, Síða 31

ÁGRIP VEGGSPJ ALDA / VÍSINDI Á VORDÖGUM
V 52 Sláandi hjartavöðvafrumur ræktaðar út frá ósér-
hæfðum stofnfrumum úr músafósturvísi hafa virkjaða BMP-
boðleið
Sæmundur J. Oddsson1-2, Eirikur Steingrímsson1, Guörún Valdimarsdóttir'
‘Lífefna- og sameindalíffræðistofa, HÍ. 2læknadeild H1
saemiodds@hotmail. com
Inngangur: Margir binda vonir við að hægt verði að
nýta stofnfrumur úr fósturvísum til lækninga á ýmsum
vefjarýrnunarsjúkdómum. Grunnhugmyndin er að láta
stofnfrumur sérhæfast í þann starfhæfa vef sem skortir sem yrði
síðan græddur í viðkomandi sjúkling. Valið á milli þess hvort
stofnfruma endurnýi sig eða sérhæfi í ákveðnar frumutegundir
er ákvarðað af ýmsum vaxtarþáttum, þekktum og óþekktum.
Sýnt hefur verið að meðlimir TGF-beta stórfjölskyldunnar,
t.d. BMP-boðleiðin, leika stórt hlutverk í fósturþroskun og
því líklegt að vaxtarþættir fjölskyldunnar taki þátt í örlögum
stofnfruma.
Markmið: Markmið rannsóknarinnar var að kanna virkni BMP-
boðleiðarinnar í sérhæfingu stofnfruma úr fósturvísum músa í
hjartavöðvafrumur (cardiomyocytes).
Aðferðir: Stofnfrumur úr músafósturvísi voru meðhöndlaðar
með mismunandi vaxtarþáttum (TGF-, Bmp4, Activin-a)
ásamt skilyrtu æti og sláandi hjartavöðvafrumur fengnar fram
með myndun frumuflóka (embryoid body). Notast var við
flúrljómandi tvímerkingu á próteinum BMP-boðleiðarinnar
annars vegar og á próteinum sem stjórna endurnýjun/sérhæfingu
stofnfrumna hins vegar. Greining frumusýna fór fram í Confocal
leysismásjá.
Niðurstöður: Alls voru útbúnir 108 frumuflókar og hver litun var
endurtekin að minnsta kosti í þrígang á rannsóknartímabilinu. 1
rannsókninni kom fram samtímis fram tjáning á próteinum
BMP-boðleiðarinnar (Id-1) og viðtæki sem er er einungis á
hjartavöðvafrumum (a-actinin).
Ályktun: Mótefnalitanir gefa til kynna að BMP-boðleiðin sé
virkjuð í ferlinu þegar ósérhæfð stofnfruma úr fósturvísi verður
að sláandi hjartavöðvafrumu.
V 53 Lungnameinvörp við greiningu nýrnafrumukrabba-
meins - hverjir gætu hugsanlega haft gagn að brottnámi
meinvarpa?
Sxniundur J. Oddsson'-, Sverrir Haröarson3, Vigdís Pétursdóttir3, Eiríkur
Jónsson1 J, Guðmundur V. EinarssonJ,Tómas Guðbjartsson 21
‘Læknadeild HÍ,2hjarta- oglungnaskurðdeild,3rannsóknarstofu Landspítala
í meinafræði, Jþvagfæraskurðdeild Landspítala
saemiodds@hotmail. com
Inngangur: Nýgengi nýrnafrumukrabbameins er með því hæsta
í heiminunr á íslandi og árlega greinast í kringum 30 tilfelli hér
á landi. Einkenni eru oft lúmsk sem sést best á því að allt að
þriðjungur sjúklinga greinist með útbreiddan sjúkdóm þar sem
lungnameinvörp eru algengust. Nýlegar rannsóknir hafa sýnt
að brottnám lungnameinvarpa hjá völdum hópi sjúklinga getur
bætt lífshorfur umtalsvert. Hefur verið lýst allt að 49% fimm
ára lifun hjá sjúklingum með skurðtækt stakt lungnameinvarp
og þar sem langur tími hefur liðið frá greiningu frumæxlisins.
Tilgangur rannsóknarinnar var að athuga fjölda sjúklinga með
lungnameinvörp við greiningu nýrnafrumukrabbameins og
reyna að leggja mat á hversu margir sjúklingar gætu hugsanlega
haft gagn af brottnámi slíkra meinvarpa.
Efniviður og aðferðir: Rannsóknin er afturskyggn og er hluti
af stærri rannsókn á nýrnafrumukrabbameini á íslandi sem
nær til allra sjúklinga sem greindust á lífi 1971-2000, samtals
701 sjúklings. Upplýsingar voru fengnar úr sjúkraskrám,
krabbameinsskrá KÍ auk gagnagrunns rannsóknarstofu
Landspítala í meinafræði. Kannað var hversu margir greindust
með meinvörp í lungum og var miðað við þrjá mánuði frá
greiningu nýrnafrumukrabbameinsins. Síðan var athugað hvort
um önnur meinvörp var að ræða og hvernig dreifing þeirra var
í lungum, einnig hvort um stök lungnameinvörp var að ræða.
Loks var kannað hversu margir þessara sjúklinga hefðu farið í
brottnám á lungnameinvarpi frá 1984-2000. Æxlin voru stiguð
skv. TNM-stigunarkerfi. Reiknaðar voru lífshorfur sjúklinga
með lungnameinvörp og þær bornar saman við aðra sjúklinga
með meinvörp nýrnafrunrukrabbameins.
Niðurstöður: Alls greindust 130 sjúklingar með lungnameinvörp,
sem er 18,5% nýrnafrumukrabbameinssjúklinga sem greindust
1971-2000. Af þeim reyndust 73 með nreinvörp annars staðar,
oftast í lifur, beinum og heila. Einnig reyndust 44 sjúklingar
hafa eitilmeinvörp. Hjá 56 sjúklingum voru meinvörp eingöngu
bundin við lungu og greindust átta þeirra (14%) fyrir tilviljun.
Stærð upprunalega nýrnaæxlisins var að meðtaltali 93 mm
(bil 30-189). Hægt var að stiga 38 af þessum 56 sjúklingum og
reyndust 6 sjúklingar á stigi Tl, 5 á T2, 6 á T3a og 15 á T3b.
Á stigi T4 voru alls sex sjúklingar. Nákvæmar upplýsingar
um lungnameinvörp fengust hjá 36 sjúklingum. Af þeim
greindust 28 (78%) með fleiri en eitt meinvarp og 17 (47%)
með meinvörp í báðum lungum. Af átta sjúklingum með stakt
lungnameinvarp voru sex karlar og tvær konur og meðalaldur
við greiningu var 63 ár. Á tímabilinu 1984-2000 greindust 39
sjúklingar með lungnameinvarp innan 3ja mánaðar frá greiningu
nýrnafrumukrabbameins í nýra. Aðeins einn þeirra gekkst undir
brottnám meinvarpsins.
Ályktun: Lungnameinvörp greinast hjá tæplega fimmtungi
sjúklinga með nýrnafrumukrabbamein. Stór hluti þessara
meinvarpa (44%) er eingöngu bundinn við lungu, og 22%
þeirra eru stök. Ef hafðar eru til hliðsjónar niðurstöður nýlegra
erlendra rannsókna er ljóst að brottnám lungnameinvarpa getur
komið til greina hjá ákveðnum hluta síðastnefndu sjúklinganna.
Tiltölulega fáir þessara sjúklinga hefur farið í slíka aðgerð hér á
landi. í þessu samhengi er þó rétt að hafa í huga þessi rannsókn
nær 35 ár aftur í tímann og að gagnsemi þessara aðgerða er
tiltölulega nýlega komin í ljós.
Læknablaðið/fylgirit 54 2007/93