Frjáls verslun - 01.05.2010, Qupperneq 69

F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 1 0 69
Í gegnum tíðina hef ég haft sérstakan áhuga á því hvernig stjórn endur taka ákvarðanir. Sumir nota ákveðin tæki og
tól en lang flestir treysta á innsæi sitt í bland
við nauðsynlegar upp lýs ingar. Oft reynist
það vel en inn á milli eru teknar ákvarðanir
sem eftir á að hyggja voru kolrangar og ekki
í takt við heildar myndina, fram tíðarsýn
fyrirtækisins eða persónuleg gildi.
Í bók sinni 10­10­10 kynnir höfundurinn,
Suzy Welch, áhuga verða leið til ákvarðana­
töku við hvaða aðstæður sem er. Leiðin er
einföld og aðgengileg og ekki þarf flókin
tæki til að vinna eftir henni.
Um höfundinn
Saga höfundarins, Suzy Welch, er áhugaverð
og fléttast inn í bókina á skemmtilegan hátt
sem gerir hana persónulegri og aðgengilegri
fyrir vikið. Hún segir frá baráttu sinni við
að samræma starfsframa og fjölskyldulíf
en Suzy er fjögurra barna móðir. Hún
hefur lengst af starfað við blaðamennsku
og var um nokkurt skeið ritstjóri hins virta
tímarits Harvard Business Review. Hún er
meðhöfundur bók arinnar Winning með
eiginmanni sínum Jack Welch og þekktur
dálkahöfundur, m.a. fyrir tímarit Opruh
Winfrey, O magazine, og einnig fyrir
Businessweek í félagi við eiginmann sinn.
Hvernig varð 10-10-10 til?
Suzy segir á skemmtilegan hátt frá því í
bókinni hvernig þessi leið „kom til hennar“
í viðskiptaferð til Hawaii þar sem hún
áttaði sig á að eitthvað þyrfti að breytast
í lífi hennar. Hún hafði ákveðið að taka
tvö barna sinna með sér í ferðina til
að minnka samviskubitið yfir fjarveru
sinni og var því eins og fjöllistamaður
að halda mörg um boltum á lofti alla
ferðina. Hún áttaði sig á því í ferðinni að
eitthvað varð að breytast í lífinu og smátt
og smátt þróaðist þessi einfalda leið sem
hún kynnti fyrir vinum og samstarfsfólki.
Fólk tók 10­10­10 opnum örmum. Árið
2006 skrifaði hún um hana grein fyrir O
Magazine og upp frá því fór boltinn að
rúlla. Hún fór að heyra árangurssögur af
fólki sem notaði aðferðina með góðum
árangri og grunnur að bókinni 10­10­10
fór að myndast og hugmyndafræðin að
þróast enn frekar. Í henni segir hún sögur
af fólki við mjög fjöl breyttar aðstæður sem
tekur afdrifaríkar ákvarðanir byggðar á
10­10­10, sem sýnir að þessi einfalda leið
á við í flestum að stæðum, allt frá hinum
persónulegustu málum til flókinna viðskipta­
ákvarðana.
Hvað er 10-10-10?
10 mínútur, 10 mánuðir og 10 ár er það
sem tölustafirnir standa fyrir. Vísað er í
þrjár spurningar sem við ættum að spyrja
okkur þegar við stöndum frammi fyrir
vandamáli sem þarf að leysa, að stæð um sem
þarf að greiða úr og þar með ákvörðun
sem þarf að taka. Hvaða afleiðingar hefur
þessi ákvörðun eftir 10 mínútur? Eftir
10 mánuði? Eftir 10 ár? Með því að líta
á málið í þessu víða samhengi fæst oft
annað sjónarhorn en ef við reiðum okkur
einvörðungu á innsæið eða tilfinninguna
sem við höfum.
Þessi aðferð kallar á að við höfum
skilgreint gildi okkar og það sem skiptir
okkur mestu máli því á þeim þáttum
ættum við að byggja ákvarðanir okkar. Hún
kallar einnig á að við höfum nægi legar
upplýsingar til að geta metið afleiðingarnar
af ákvörð unum okkar og oft þarf að afla
frekari upplýsinga til að hafa forsendur til
matsins. Fjölmörg dæmi í bókinni sýna
hversu vel þessi einfalda leið virkar við
fjölbreyttar aðstæður. Leiðin er langt frá því
að vera vísinda leg eða fræðileg en höfundur
vísar í nokkrar þekktar kenn ingar í öðrum
kafla bókarinnar um hvernig hugurinn getur
tak markað okkur við ákvarðanatöku, t.d.
byggt á væntingum, draum um, reynslu okkar
o.s.frv. 10­10­10 kemur í veg fyrir að slíkt
liti ákvarðanatökuna og tryggir að við lítum
á hana út frá fleiri en einu sjónarhorni.
Fyrir hverja
Óhætt er að segja að þessi aðferð nýtist
öllum þeim sem vilja taka vel ígrundaðar
en um leið skjótar ákvarðanir því hún
er einföld og hraðvirk. Hún er fyrir þá
sem vilja koma jafnvægi á líf sitt og taka
ákvarðanir á eigin forsendum í stað þess að
láta berast með straumnum og ákvörðunum
annarra. Hún virkar einkar vel í fyrir ­
tækjum eða hópum þar sem margir koma
að ákvarðanatöku þar sem með einföldum
hætti er hægt að skoða málin út frá víðu
samhengi og heildarmyndinni með því
einfaldlega að ræða 10­10­10­áhrifin.
Prófaðu bara að „taka 10­10­10“ á næstu
ákvarð anir sem þú stendur frammi fyrir.
Einföld leið sem virkar.
B Æ K U R
3 STIG FERLISINS
SKILGREINA SPURNINGU
Ferlið hefst alltaf á því að setja
vandamálið eða ákvörð un ina sem
þarf að taka fram í spurningu. Á
ég að hætta í vinnunni? Á ég að
ráða þennan aðila til starfa? Á
ég að segja þessum aðila upp?
Á ég að gera skipulags breyt ing-
arnar? Skýrt skilgreind spurning
er nauðsynleg til að ferlið virki.
Hvað er það nákvæmlega sem ég
ætla að leysa? Oft eru málin svo
stór og viðamikil að við þurfum að
brjóta þau niður í minni einingar
til að geta sett fram skýra
spurningu.
GAGNAÖFLUN
Við þurfum upplýsingar til að geta
metið áhrifin af ákvörð uninni eftir
10 mínútur, 10 mánuði, 10 ár.
Hér er þó ekki átt við flókna öflun
gagna heldur einfaldlega skoðun
á þeim þáttum sem við þurfum að
hafa upplýsingar um til að geta
lagt mat á áhrifin. Oft er nóg að
spjalla við samstarfsmann/konu
eða „googla“ ákveðna þætti.
GREINING
Þegar við höfum nægilegar
upplýsingar berum við þær sam an
við gildi okkar og það sem skiptir
okkur mestu máli eða fyrirtækið. Á
því byggjum við 10-10-10-lausnina
og oftar en ekki blasir hún við
okkur, byggt á þeim gögnum sem
við höfum aflað.
Þó svo ferlið gangi út frá 10
mínútum, 10 mánuðum og 10
árum ber ekki að taka það
bókstaflega. Allt eins getur þetta
verið núna, eftir 15 mánuði og
20 ár. Aðalmálið er að skoða
vandann út frá þremur sjónar-
hornum; núna, nálægri framtíð og
fjarlægri framtíð.
Eins og DaVinci sagði: „Til að
skilja hlut til hlítar verður að horfa á
hann frá a.m.k. þremur hliðum.“