Frjáls verslun - 01.05.2010, Blaðsíða 80

80 F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 1 0
S E N D I H E R R A Í S L A N D S Í K Í N A
kenn ingar en aðrir eða eru þekktari. Ameríska stigagjöfin er ekki
notuð hér og menntamálaráðuneytið gefur þeim ekki einkunnir. Það
er þó á allra vitorði hvaða skólar skara fram úr á tilteknum svið um og
færri nemendur komast þar að en vilja. Það er rétt að Pekingháskóli
nýtur mestrar virðingar á sviði félagsvísinda og húman ískra fræða en
sama virðingarsess hefur Qinghuaháskóli á sviði raungreina.“
– Kínverjar hafa verið gagnrýndir fyrir lítil mannréttindi.
Hversu mikil umræða er í Kína um mannréttindamál?
„Það er mjög stutt síðan kínverskur almenningur upplifði menningar ­
byltinguna sem engu eirði, bjó við raunverulega skerðingu mannrétt ­
inda og sífelldan ótta. Fólk á fimmtugsaldri man þá tilfinn ingu að vera
hundelt af yfirvöldum og án foreldra sinna og aðstand enda svo árum
skipti af óljósum pólitískum ástæðum.
Almennt held ég að Kínverjar séu þakklátir fyrir það hvernig mál
hafa þróast í landinu og telji breytingar vera til hagsbóta fyrir þorra
almennings. Þegar ég spyr Kínverja þessarar spurningar vilja þeir gera
skýran greinarmun á pólitískum og félagslegum réttindum. Þeir meta
mikils margvíslegar réttarbætur, öryggi og vaxandi lífsgæði. Svarið er
sem sagt að umræða er mun minni innan landsins en gagnvart því
og fyrir því eru margvíslegar ástæður.“

– Kínverjar eru orðnir mjög vestrænir í lifnaðarháttum og
hugsunarhætti. Eru séreinkenni Kínverja að glatast?
„Ég er ekki sammála fullyrðingunni og held að ekki sé rétt að
Kínverjar séu orðnir mjög vestrænir í lifnaðarháttum og hugsunar ­
hætti. Alls ekki. Kínversk menning á sér lengri sögu en flestar aðrar
og ræturnar eru sterkar. Um árabil átti að búa til nýja menningu,
svipta þjóðina gömlum siðum og gildum sem almennt höfðu mikla
þýðingu. Á síðustu árum hafa rutt sér til rúms að nýju siðir sem
höfðu verið aflagðir. Ég get nefnt sem dæmi opinbera frídaga sem
nú hafa verið teknir upp aftur og hátíðahöld tengd forfeðrum og
fornum siðum. Þessar hefðir sýnast manni hafa gengið í endurnýjun
lífdaga. En auðvitað fylgja borgarsamfélagi hvar sem það er í veröld­
inni ákveðin einkenni sem kölluð eru alþjóðavæðing.“

– Ólympíuleikarnir í Kína voru Kínverjum mikið metnaðarmál.
En breyttu þeir einhverju varðandi ímynd landsins?
„Það held ég að sé óhætt að segja og Kínverjar stóðu með þeim
hætti að Ólympíuleikunum að umheimurinn sá Kína í nýju ljósi. Inn
á við skiptu Ólympíuleikarnir ekki síður máli þar sem þjóðin öðlaðist
meira sjálfsöryggi og sjálfstraust í samskiptum við erlend ríki.“

– Sendiráð Íslands var stofnað í Kína fyrir fimmtán árum. Á hvað
hefur verið lögð mest áhersla í starfi sendiráðsins á þessum tíma?
„Það hefur verið unnið markvisst að því að styrkja stöðu Íslands í
samskiptum við Kína og standa vörð um íslenska hagsmuni. Þar vega
viðskiptahagsmunir auðvitað þungt en líka menningarleg samskipti
af ýmsum toga. Síðan er borgaraþjónusta veigamikið hlutverk þessa
sendiráðs eins og annarra, þ.e. að liðsinna Íslendingum og greiða
götu þeirra.
Sendiráðið í Kína er eina sendiráð Íslands sem sér um útgáfu
vegabréfs áritana til Íslands og það er vaxandi þáttur í starfsemi
okkar og mjög mikilvægur þáttur. Sú þjónusta auðveldar viðskipti
og öll samskipti ríkjanna – og er þar af leiðandi lykilatriði þegar til
framtíðar er horft.“