Frjáls verslun - 01.05.2010, Síða 79

F R J Á L S V E R S L U N • 5 . T B L . 2 0 1 0 79
hefur látið til sín taka í samfélagslegum verkefnum og lítur svo á að
fjármagn og auður sé tækifæri til þess að skapa betra samfélag.“

– Menningarleg samskipti þjóðanna eru talsverð. Ólafur Elíasson
er með sýningu í Peking núna. Hvernig hafa viðtökur íslenskra
listamanna verið í Kína?

„Sýning Ólafs Elíassonar fékk mikla umfjöllun í fjölmiðlum í
Kína og það hefur verið fullt út úr dyrum í þau þrjú skipti sem ég
hef komið í listasafnið síðan sýningin var opnuð. Fjöldinn allur af
íslenskum myndlistarmönnum hefur haft lengri eða skemmri dvöl í
Kína, t.d. Sigurður Guðmundsson, sem hefur búið hér í 13 ár. Hann
hefur haldið fjölmargar sýningar hér og segir mér að íslenskum
myndlistarmönnum sé mjög vel tekið í Kína.
Ég hlakka til að opna í haust sýningu í sendiráðinu á verkum
nokkurra íslenskra myndlistarmanna sem hafa lánað verk sín
hingað. Þeirra á meðal eru Sigurður, Guðrún Einarsdóttir, Guðrún
Kristjánsdóttir, Hulda Hákon, Jón Óskar og Erla Þórarinsdóttir.
Tveir myndlistarmenn hafa svo verið valdir til þátttöku á Beijing­
tvíæringnum sem haldinn verður hér í haust, þau Magdalena
Margrét Kjartansdóttir og Guðjón Ketilsson.
Þá fékk sýning á verkum Errós fyrir nokkrum árum mjög góðar
viðtökur. Íslenskum tónlistarmönnum hefur líka verið vel tekið,
nú síðast Ólafi Arnalds sem hélt nokkra tónleika hér í vor með
hljómsveit sinni. Það hlýtur að vera mikils virði fyrir listamenn úr
fámenninu heima að halda tónleika fyrir þúsundir gesta kvöld eftir
kvöld. Hér er stór markaður, mikil eftirspurn eftir list­ og menn­
ingarviðburðum, og sendiráðið greiðir eftir föngum götu íslenskra
lista manna.
Á bókmenntasviðinu eru líka tíðindi, gömul og ný, og nú stendur
til að fá Andra Snæ Magnason í margvíslegt samstarf við bók mennta ­
hátíðina Bókaorminn, listamiðstöðvar og barnaskóla hér í Beijing
í haust. Þá er í undirbúningi ljóðahátíð á Íslandi í haust með þátt­
töku skálda frá Kína, Japan og öllum Norðurlandaþjóðunum í
kjölfar þess að öðlingurinn Huang Nubo, vinur Hjörleifs Svein­
björnssonar kínverskuþýðanda, ákvað að verja einni milljón banda­
ríkjadala, eða um 130 milljónum íslenskra króna, til þess að styrkja
menningarsamstarf Íslands og Kína, einkum á sviði skáldskapar.
Þarna er vinskapur sem efnt var til fyrir þrjátíu árum að skila íslensk ­
um skáldskap óvæntum ávinningi.“

– Mengun er veruleg í Kína. Hvernig hafa þeir tekið á því
vandamáli, t.d. í umferð bíla?
„Já, mengun er verulegt vandamál í Kína og yfirvöld gera sér
það vel ljóst. Það er leitað markvisst leiða til þess að vinna gegn
loft menguninni með margvíslegum aðferðum. Dregið er úr kola­
brennslu og nýttir umhverfisvænni orkugjafar, má í því sam bandi
nefna að Kína er meðal stærstu fjárfesta og framleiðenda á sviði vind­
og sólarorku.
Bílaflotinn hefur stækkað hratt með tilheyrandi afleiðingum fyrir
umhverfið og andrúmsloftið, t.d. eru nú um fjórar milljónir bíla á
götum höfuðborgarinnar. Það er reynt að draga úr bílaumferð með
því að setja takmarkanir á akstur líkt og gert er víða í Evrópu.
Í öllu falli gefur það tilefni til bjartsýni að gerðar eru sífellt meiri
kröfur, verið er að innleiða Evrópuviðmiðanir varðandi búnað
bifreiða og mengunarvarnir.“
– Hvað var það sem kom þér mest á óvart þegar þú fluttist til
Kína og tókst við starfi sendiherra Íslands?
„Mest kom mér á óvart þær gríðarlegu framkvæmdir og uppbygg­
ing sem alls staðar blasti við. Kína er ekki lengur lokað land heldur
alþjóðlegt viðskiptasamfélag þar sem öll ríki heimsins leggja áherslu á
hagsmunagæslu, viðskipti og samstarf.
Það kom mér líka á óvart að finna bæði mikinn áhuga á Íslandi
og meiri jákvæðni en við eigum almennt að venjast – að minnsta
kosti á síðustu misserum. Kínverjar finna hins vegar til þess að eiga
undir högg að sækja hjá vestrænum ríkjum og vera tortryggðir, ekki
síst í vestrænum fjölmiðlum sem ali á neikvæðum viðhorfum í garð
Kína. Það er ýmislegt til í því.“

­ Hvernig metur þú stöðu kvenna í kínversku efnahagslífi?
Við hvert tækifæri eru rifjuð upp fræg orð Maós formanns um
að konur haldi uppi hálfum himninum. Kínverskar konur eru
öflugar, á því leikur ekki vafi, en hér eins og annars staðar í heim­
inum er hlutur þeirra í stjórnunarstöðum rýr þrátt fyrir drjúga
atvinnuþátttöku. Konur eru tæp 45% útivinnandi fólks.
En það er engin kona í innsta valdakjarnanum, þ.e. í níu manna
miðstjórn Kommúnistaflokksins, og aðeins ein kona í 25 manna
framkvæmdastjórn flokksins. Af 27 ráðherrum eru þrjár konur
þannig að það er mikið ójafnvægi í efsta stjórnunarlagi Kína.
En þessi veruleiki er eins og dæmin sanna alþjóðlegur og sýnir
áþreifanlega að karlveldið er yfirsterkara öðrum kerfum og skipulags­
heildum. Hér í Kína eru t.d. ríflega 190 sendiráð erlendra ríkja og í
hópi sendiherra eru 14 konur, þ.e. innan við 8% þeirra eru konur.“

– Er konum að fjölga í æðstu stjórnunarstöðum í kínverskum
fyrirtækjum?
„Ég hef heyrt að konum í trúnaðarstöðum fari fjölgandi, séu jafn­
vel um 40% meðal millistjórnenda hjá ríkinu en að hlutfallið sé
lægra í einkarekstri eða rétt um 25%.“

– Pekingháskóli trónir á toppi háskóla í Kína. Hversu mikil
samkeppni er á milli háskóla í Kína og er þeim raðað niður á
lista líkt og í Bandaríkjunum?
„Það er auðvitað samkeppni milli háskóla hér eins og annars
staðar. Það eru hundruð háskóla í Kína og sumir njóta meiri viður­
Sameinuðu þjóðirnar hafa spáð því að á árinu
2050 muni um tveir þriðju hlutar Kínverja búa
í borgum en þetta hlutfall er mun lægra í dag
eða innan við helmingur.
S E N D I H E R R A Í S L A N D S Í K Í N A