Frjáls verslun - 01.04.2007, Qupperneq 6

sjávarútvegsstefnunnar að leggja Vestmannaeyjar í eyði? Er það
markmið sjávarútvegsstefnunnar að byggðin leggist af á Flateyri við
Önundarfjörð?“
Þetta er ótrúlega mikið sagt af virtu dagblaði sem veit betur.
MÁLIÐ ER ÞETTA: Árið 1974 kom fram fræg „svört skýrsla“
um stöðu sjávarútvegs á Íslandi. Hrun fiskistofnana blasti við vegna
ofveiði. Í svörtu skýrslunni kom fram að skipin væru of mörg, flot-
inn of stór, fiskvinnsluhúsin of mörg og of mikil veiði. Hvað var
til ráða? Lausnin kom um tíu árum síðar: Kvótakerfi, sem átti að
verja fiskistofnana frá hruni og jafnframt að innleiða hagræðingu
í greininni; þ.e. fækka skipum og fiskvinnsluhúsum
úti um allt land. Niðurstaðan er sú að fiskistofnarnir
hafa ekki hrunið – ekki enn – og náðst hefur fram
hagræðing í greininni; fyrirtækjum hefur fækkað, sem
og skipum og fiskvinnsluhúsum – og til hafa orðið
nokkrir risar í greininni. Stjórnmálamenn hafa að vísu
aldrei farið eftir tillögum Hafrannsóknastofnunar um
veiði og ævinlega leyft meiri veiði en lagt hefur verið
til. Nýja kolsvarta skýrslan bendir til að þorskstofninn
sé mjög tæpur þrátt fyrir allt. Sem betur fer er íslenskt
atvinnulíf orðið fjölbreyttara og stoðirnar fleiri en
þegar kvótakerfið var sett á.
Í UMRÆÐUM UM kvótakerfið festast margir í
stærsta galla kerfisins. En hann er sá að margir hafa
selt skipin sín og horfið á brott með milljarða í vas-
anum; milljarða sem eingöngu urðu til vegna kvóta sem ríkið
afhenti skipunum endurgjaldslaust. Upp úr stendur samt stærsti
kosturinn og hann er kjarni málsins: Fiskistofnarnir hafa ekki
hrunið – þó að þeir standi tæpt! Hefði það gerst snerist umræðan
núna ekki bara um byggðavanda á Flateyri.
ÞAÐ VERÐUR EKKI komist hjá því að litlir bæir eins og
Flateyri lognist út af sem kraftmiklir vinnustaðir í fiskvinnslu. Það
verður ekki lengur gert út frá öllum fjörðum á landinu. Það er
hræsni – og allt að því illgirni – að telja íbúum þessara byggða trú
um eitthvað annað. Það kemur líka spánskt fyrir sjónir að þau öfl í
landinu sem hafa harðast barist gegn Kárahnjúkavirkjun, stækkun
álvers í Straumsvík og Helguvík, gangi núna fram sem einhverjir
verndarenglar lítilla, einhæfra þorpa á Íslandi. Friðun fiskistofna er
umhverfisvernd. En á að hjálpa Flateyringum? Það væri þá einna
helst að hjálpa þeim við að flytjast í burtu. Þetta þykir eflaust ekki
fallega mælt. En verst af öllu er að telja þeim trú um að byggð á
Flateyri verði áfram í blóma – með hjálp ríkisins – og að þeir sem
þar búa og kaupa fasteignir taki enga áhættu.
Jón G. Hauksson
ÞAÐ ER ÁGJÖF í sjávarútveginum þessa
dagana. Hafrannsóknastofnun hefur sent frá
sér kolsvarta skýrslu þar sem lagður er til 63 þúsund tonna nið-
urskurður í þorskveiðum. Á sama tíma hefur mikil umræða verið
um málefni Flateyrar eftir að helsti atvinnurekandinn í bænum,
Kambur, ákvað að leggja niður rekstur og selja kvótann; kvóta sem
hann keypti allan á frjálsum markaði – en þarf nú að selja vegna
skulda. Það vekur athygli hve umræðan um málefni Flateyrar – sem
og um yfirtökutilboð í allt hlutafé Vinnslustöðvarinnar í Eyjum
– hefur verið stóryrt af hálfu stjórnmálamanna og annarra og hve
mikil hræsni og tvöfeldni hefur verið í henni.
Á AÐ HJÁLPA Flateyringum? „Já,“ segja stjórn-
málamenn í erfiðri stöðu og hneykslast á svona tali.
En hvers vegna segir enginn þeirra „nei“? Allt bendir
til að það sé hið raunverulega svar – þó það hljómi
ekki vel. Hver vill ekki hjálpa fólki í neyð? En hver
er vandinn á Flateyri? Hvernig á að hjálpa þeim? Á
ríkið að stofna ríkisútgerð á Flateyri eða bærinn að
stofna þar bæjarútgerð? Takið eftir því að enginn
stjórnmálamaður ræðir um það hvernig eigi að leysa
vanda Flateyringa. Það er bara blaðrað. Jón Bjarnason
alþingismaður fellur á gildru gervimennskunnar og
hrópar: „Viðbrögð sjálfstæðismanna við stöðunni á
Flateyri minna óneitanlega á skítugu börnin hennar
Evu, enginn vill kannast við neitt.“ Þetta er hrásk-
innaleikur af versta tagi. Jón Bjarnason og aðrir í þingflokki Vinstri
grænna flugu vestur til að ræða við Flateyringa. Það er vissulega gott
að stappa stálinu í þá – en það er ekki sniðugt að gefa falskar vonir
um að byggð á Flateyri verði áfram með blóma – með hjálp ríkisins
– og að þeir sem þar búa og kaupa fasteignir taki enga áhættu.
ÞETTA ER SAMI Jón Bjarnason og sami þingflokkur Vinstri
grænna sem harðast hafa barist á móti Kárahnjúkavirkjun og álveri
á Reyðarfirði sem gerir atvinnulíf á Austfjörðum fjölbreytilegra og
bæina byggilegri. Ég hef margoft bent á það hér á þessum vettvangi
að það á ekki að streitast á móti þróun byggðar í landinu og stýra
því með handafli hvar fólk eigi að búa. Lítil þorp, eins og Flateyri,
eru að lognast út af sem kraftmiklir vinnustaðir. Það er sannleik-
urinn í málinu. Það á ekki að streitast á móti því. Þessi þróun hófst
löngu áður en kvótakerfið var sett á. Í besta falli geta íbúarnir sótt
vinnu til nærliggjandi bæja; Flateyringar til Ísafjarðar.
MORGUNBLAÐIÐ SENDI SÖMULEIÐIS frá sér falskan
tón í leiðara laugardaginn 2. júní, en þar stóð þetta: „Ef kvóti
Vinnslustöðvarinnar hverfur frá Vestmannaeyjum má búast við að
stór hluti íbúanna flytjist á brott. Viljum við það? Er það markmið
RÍKISÚTGERÐ Í LITLUM BÆJARFÉLÖGUM:
Á að hjálpa Flateyringum?
RITSTJÓRNARGREIN
Á að hjálpa
Flateyringum?
„Já,“ segja
stjórnmálamenn
í erfiðri stöðu
og hneykslast
á svona tali. En
hvers vegna segir
enginn þeirra
„nei“?
6 F R J Á L S V E R S L U N • 4 . T B L . 2 0 0 7
EIMSK_FV 29.5.2007 14:02 Page 1
Composite
C M Y CM MY CY CMY K