Frjáls verslun - 01.02.2005, Page 77

AMERÍSKIR DAGAR
F R J Á L S V E R S L U N • 2 . T B L . 2 0 0 5 77
Snorri Jakobsson, greiningardeild KB-banka:
Fær ekki staðist til lengdar
Edda Rós Karlsdóttir, Landsbankanum: „Ég á ekki
von á miklu gengisfalli fyrr en líður á næsta ár.“
Snorri Jakobsson, KB banka: „Sú hætta er fyrir hendi
að um leið og fer að draga úr lántökunni gefi gengi
krónunnar snöggt eftir.“
Að hluta til er skýringanna að leita í veikri stöðu dollarans almennt
gagnvart helstu gjaldmiðlum en mik-
ill viðskiptahalli í Bandaríkjunum
og minna vægi dollarans í heimsvið-
skiptum hefur leitt til þess að dollarinn
hefur veikst. Einnig er skýringanna
að leita hér heima en allt stefnir í að
hagvaxtarskeiðið, sem nú er gengið í
garð, verði það öflugasta í áratugi og
sjást ummerki þess hvert sem litið er.
Methækkanir hafa verið á öllum eign-
amörkuðum, bílainnflutningur stefnir
t.d. í að slá fyrra met frá skattlausa
árinu og uppgangur í byggingariðnaði
hefur sjaldan verið meiri. Neyslan og
fjárfestingin virðist að stórum hluta
vera fjármögnuð með erlendri lán-
töku og innstreymi fjármagns vegna
erlendrar lántöku nam 350 milljörðum
á seinasta ári og fjórfaldaðist frá árinu
áður.
Erfitt er að spá fyrir um þróun
gengisins, sérstaklega nákvæmar tíma-
setningar. Hins vegar er ljóst að gengi
krónunnar helst hátt á meðan innflæði
vegna erlendrar skuldsetningar er jafn
mikið og raun ber vitni. Hins vegar er
núverandi gengi krónunnar verulega
yfir því sem að við teljum að fái staðist
til lengdar, sem sést m.a. á miklum við-
skiptahalla. Sú hætta er fyrir hendi að
um leið og fer að draga úr lántökunni
gefi gengi krónunnar snöggt eftir og
það gæti gerst fyrr en seinna. Gjaldeyr-
ismarkaðir hafa löngum verið dyntóttir
og þeim hættir jafnt til undirskota sem
yfirskota frá raunvirði.
Edda Rós Karlsdóttir, forstöðumaður
greiningardeildar Landsbanka Íslands:
Mikilvægt að gera greinarmun á stöðu krónunnar gagnvart öðrum
myntum annars vegar og veikri stöðu
dollarans hins vegar. Gríðarlegur við-
skipta- og fjárlagahalli í Bandaríkjunum
ógnar stöðu dollarans, en við þetta bæt-
ist að seðlabankar í Asíu eru margir að
breyta samsetningu gjaldeyrisforðans
og auka vægi evru á kostnað dollara.
Hingað til hefur dollarinn fyrst og fremst
lækkað gagnvart Evrópumyntum, en
mjög takmarkað gagnvart myntum í
Asíu og Suður- og Mið-Ameríku. Þetta
hefur m.a. leitt til þess að krónan hefur
styrkst mun meira gagnvart dollara en
evru.
Gengi krónunnar er að mínu mati
töluvert hærra en fær staðist til lengdar
og ég geri ráð fyrir að krónan gefi eitt-
hvað eftir á þessu ári. Ég á hins vegar
ekki von á miklu gengisfalli fyrr en líður
á næsta ár. Mikill styrkur krónunnar
skýrist m.a. af auknum áhuga erlendra
fjárfesta á krónunni, en háir vextir eru
helsta aðdráttaraflið. Erlendu fjárfest-
arnir horfa margir til mjög skamms tíma
og því má segja að krónueign þeirra sé
orðinn ákveðinn áhættuþáttur í kerf-
inu. Því meira sem krónan styrkist frá
núverandi gildi og því lengur sem hún
helst svona sterk, því meiri líkur verða á
snörpu gengisfalli.“
Krónan styrkst meira
gagnvart dollara en evru