Tímarit Máls og menningar - 01.10.1942, Page 36

138
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
að tala um afnám sauðfjárræktar á íslandi. Við lifum í
viðskiptaheimi, sem er svo öfugsnúinn, að það þykir ráð
að rækta vínþrúgur á íslandi, en Spánverjar og Italar gera
út skip til þorskveiða norður á íslandsmið. Einangrun
og verzlunarhöft voru kjörorð heimsauðvaldsins á síð-
ustu tímum fyrir strið, eins og takmarkið væri afnám
milliríkjaverzlunar, en hver þjóð var pínd til þess að húa
sem mest að sjálfsafla sínum. Og meðan ekki eru líkur
fyrir skjótum umbreytingum á heimsverzluninni virðist
einhlítt, að vér eigum að halda áfram sauðfjárrækt fyrir
heimaþarfir, kosta kapps um að framleiða kjöt fyrir inn-
anlandsmarkaðinn.
Islenzka. sauðkindin stenzt ekki samkeppni við erlent
kyngæðafé á neinu einstöku sviði. Kjöt hennar stendur
að baki erlends holdafjár, ull hennar erlends ullarfjár. Þó
er íslenzkt fé að þessu leyti mjög misjafnt og má vitaskuld
með ræktun efla að mun háða þessa kosti í kyninu. En
þótt íslenzka kindin standi ekki framarlega á neinu ein-
stöku sviði, sameinar hún ýmsa kosti. Ágæti hennar hefur
löngum verið falið í því, hve harðger liún er og lífseig,
hæfileikum hennar til að bera þung kjör. Hún er merki-
legt afspringi þeirra liálf-villimannlegu og al-óhúmann-
legu rányrkjuhátta, sem hún hefur verið alin hér við í
þúsund ár, og að því leyti alveg íslenzk skepna, mér liggur
við að segja íslenzkt menningarfyrirhrigði. Hún þolir
endalaust harðrétti og óhlíðu, er allt að því láðs og lagar
dýr í fæðuöflun, engin óveður fá grandað henni, liún er
svo lífseig, að liún getur staðið vikum saman næringar-
laus í fönn. Ilitt er meira spursmál, hvort liún hefur nógu
sterk hein til að þola góða daga. Landskunnir fjármenn,
sem eru eðli hennar gerkunnugir, lialda því fram, að hún
hafi rika tillmeigingu til úrkynjunar og sæki á hana alls
konar heilsuleysi, ef hún er látin lifa við mikla inniveru
og ofrausn í viðurgerningi. Hún er að þessu leyti ekki
ósvipuð Eskimóum.
Ein villa ýmsra fjárræktarfræðinga, sem menntazt hafa