Tímarit Máls og menningar - 01.12.1946, Page 19

ERLENDUR PATURSSON:
Þjóðaratkvæðagreiðslan í Færeyjum
Fyrir tveimur árum birtist hér í Tímaritinu stutt yfirlit um fær-
eysk stjórnmál fram á árið 1944 eftir Sámal Davidsen. Að beiðni
ritstjórnarinnar hefur Erlendur Patursson (sonur Jóannesar Pat-
urssonar) gert eftirfarandi grein fyrir þeim atburðum í færeysk-
um stjómmálum sem leiddu af sér Lögþingskosningarnar 8. nóv.
þ. á. Greinin er samin áður en kosningarnar fóru fram.
Aðdragandi
Þegar póst- og siglingasamband tókst aftur við Danmörku 1945
urðu danska stjórnin og Lögþingið ásátt um að bráöabirgðastjórn-
skipunin frá 9. maí 1940 skyldi haldast í gildi unz nýrri stjórnskipun
yrði komið á. Samkvæmt því fyrirkomulagi fór danski amtmaður-
inn með vald konungs, en löggjafarvaldið var hjá Lögþinginu.
Fyrsta misserið eftir stríðslok var þó ekkert aðhafzt til þess að koma
stjórnskipunarmálinu af stað, nema að formenn færeysku flokkanna
fóru til Kaupmannahafnar og áttu viðræður við dönsku stjórnina.
Nýjar Lögþingskosningar fóru ekki fram fyrr en 6. nóv. í fyrra, og
í nóv.—des. var stjórnskipunarmálið tekið til umræðu í Lögþinginu.
Lítið annað geröist þó í málinu en að samþykkt var að kjósa sjö
menn til að semja við dönsku stjórnina. Um þetta urðu allir flokkar
sammála, en lengra tók samkomulagið ekki. Enginn flokkur hafði
hreinan meirihluta á þingi (Fólkaflokkurinn hafði 11, Jafnaðarmenn
6 og Sambandsmenn 6 þingmenn). Lögþingið samþykkti því ekkert
stjórnskipunarfrumvarp, þótt það væri til þess kosið. Um afstöðu
flokkanna er það að segja, að Sambandsflokkurinn vildi hverfa sem
skjótast aftur í gömlu amtsstöðuna, Jafnaðarmenn lögðu fram frurn-
varp að samningsgrundvelli við Dani, en Fólkaflokkurinn kom ekki
fram með neinar tillögur. Sumir höfðu ef til vill vænzt samkomulags
milli Fólkaflokksins og Jafnaöarmanna um stjórnskipunarmálið, en