Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Page 21

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Page 21
VANDAMÁL SKÁLDSKAPAR Á VORUM DÖGUM 131 íslandi hafa einhverntíma glímt við þetta form, og samt er ferskeytlan alþýðlegast form listrænt á íslandi, — til eru íslendíngar sem ekki hafa neinn verulegan skilníng á öðrum skáldskap en ferskeytlum; einginn hlutur er vísari til að sigra hjarta íslendíngs en ef ljóðað er á hann með ferskeytlu. I augum ókunnugra er ferskeytlan einsog hvert annað bull, „rímdella“ einsog sagt er hér á Norðurlöndum, og ég veit ekki nema um einn útlendíng, þýskan prófessor, sem hefur lagt á sig að kynna sér þessa grein bókmenta vorra. Það er alveg gagnslaust að segja íslendíngi að ferskeytlan sé ekki annað en ófrjó formdýrkun ■—- hann mun svara með tómlátu glotti. Afturámóti hefur ekki heyrst fjölhljóma tónlist, symfónísk músík, hjá oss fyren í útvarpinu, af grammófónsplötum, fyrir örfáum áratugum. Útvarpshlustendur þóttust liart leiknir af þessu symfóníugargi er þeir svo nefndu, og brugðust reiðir við; töldu margir það einhvern argvítug- astan hávaða sem þeir höfðu nokkru sinni heyrt. Árum saman dundu yfir útvarpsstjórnina sendibréf frá hlustendum þar sem þeir kvörtuðu sáran undan þessum ófögnuði. Á nú að dæma íslensku ferskeytluna til eilífrar útskúfunar af því að útlendíngar sjá ekki í henni annað en bull, — eða á það fólk sem aldrei á ævi sinni hefur heyrt tónlist af neinu tagi, kanski í hæsta lagi harmóníku eða munnhörpu, að setja sig á háan hest og gerast dómari symfónískrar tónlistar? Sama máli gegnir um myndlist. Fólk sem aldrei hefur séð aðrar mynd- ir en ljósmyndir, eða prentaðar ljósmyndir í dagblöðum og almanökum, telur ekki aðrar myndir raunsæar eða raunhæfar. Form í listum eru margskonar túngur, hver skilur það mál sem hann er uppalinn við; listamanninum ber skylda til að tala því máli sem skilst af þeim hópi sem hann snýr sér til og ávarpar. Sú list sem vekur athygli og skilst af sér- stökum hópi manna, stétt eða þjóðflokki, er raunhæf í þeim hópi. Það er talið sérkenni á list ínka, að þar er ekki til bogadregin lína: slík lína tilheyrði ekki þeirra hugmyndaheimi. List ínka miðast öll við stystu línu milli tveggja púnkta; þeir þekkja ekki hjól. í sígildri list kín- verskri ræður andstæð regla. Bein lína, hin stysta milli tveggja púnkta, má ekki sjást í heimi kínverskrar formlistar. I formlistarheimi ínka er þannig jafnóraunhæft að draga bognar línur einsog gera beinar línur í hinum kínverska. Þetta er dæmi um tvö andstæð höfuðatriði innan myndlistar, og það dugir ekki að skella við því skolleyrum og segja

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.