Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Side 46

156
TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
Pétur dró föstum og ákveðnum handtökum og teinninn urgaðist ó-
lundarlega við borðstokkinn um leið og báturinn færðist fram með
trossunni. Pétur hafði lítinn gogg í hægri hendi, og ég varð gripinn
veiðigleði í hvert sinn sem hann laut fram, enda brást það ekki, inn kom
grásleppa. En einu sinni laut hann fram og rétti sig strax upp aftur án
þess að hafa neitt á goggnum.
„Hvað var?“ spurði ég.
„Rauðmagi,“ svaraði Pétur, „einn þessara stóru sem við köllum risa;
risarnir eru sumir eins og rosknir karfar; en Móri tók hann. Þó er ekki
óhugsandi að hann verði kominn aftur í netið á morgun.“
„Jæja,“ sagði ég, „er hann dálítið illa gefinn rauðmaginn? Eg meina
sko fyrst hann lærir ekki að varast netið eftir að hafa einu sinni lent í
því ?“
„Eg þori að vísu ekkert um það að segja hvernig hann mundi standa
sig á landsprófi,“ sagði Pétur, „en slæman grun hef ég um að hann sé
ekki stórgáfaður. Þó veit hann viti sínu, eins og skepnan öll, og er full-
komlega skólagenginn á sína vísu, og eiginlega hámenntaður þegar tillit
er tekið til kringumstæðna. Mestur er hann þó fyrir samvizkusemi sína
og riddaraskap.“
„Er hann nokkuð samvizkusamari en gengur og gerist um fiska?“
spurði ég. „Og í hverju lýsir sér riddaraskapur hans?“
„Það er meðal annars til marks um riddaraskap rauðmagans,“ mælti
Pétur, „að hann er tíðum í neti á sama stað og grásleppan. Þá hefur
hann viljað bjarga henni — því að rauðmaginn er góður við gráslepp-
una og ann henni hugástum — en festst fyrir bragðið í netinu sjálfur;
og þekkjum við reyndar þessu lík dæmi úr mannlífinu, engu síður en
hrokkelsalífinu, því að
„Angur og mein fyrir auðarrein
oft hafa skatnar þegið.“
„Og hvað viðvíkur samvizkuseminni, þá leyfi ég mér að spyrja hvort
nokkur annar fiskur — að undanteknu kannski hornsílinu — mundi
nenna að liggja yfir hrognunum eins og rauðmaginn gerir. Að minnsta
kosti er ég hræddur um að svipur kæmi á vin vorn þorskinn, ef slíks yrði
krafizt af honum, og eru þó haldnir alþjóðafundir til að prísa kosti hans
og hlaða á hann lofi.“