Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Page 67

ÞJÓÐIR OG TUNGUMÁL
177
mál yrði að vera búið sem flestum kostum þjóðtungnanna og hafa sem
fæsta galla þeirra. Það verður að vera nægilega auðlært til þess, að sem
allra flestir geti lært það sér að gagni á sem skemmstum tíma. En hvaða
mál uppfyllir þau skilyrði?
Ef við lítum á einhverja hinna útdauðu tungna, svo sem latínu eða
grísku, sjáum við undireins, að engin þeirra kæmi til greina sem alþjóða-
mál, blátt áfram vegna þess, að þær hafa ekki á neinn hátt fylgzt með
þróun tímans, þar vantar fjölda orða og hugtaka nútímans (flugvél, sími,
ritvél, hljóðnemi o. s. frv.), en auk þess eru þær of torlærðar til þess, að
þær komi til greina í þessum tilgangi.
Þá kemur röðin að þeim tungum, sem enn eru lifandi og talaðar eru
nú. Mörgum íslendingi og öðrum í þessum hluta heimsins kemur þá
fyrst í hug enskan. Og víst er um það, að hvað snertir auðvelda mál-
fræði, stendur enskan einna bezt að vígi allra þjóðtungna. Þó eru þar
enn miklar leifar þess, að enskan var beygingamál, þar sem eru t. d.
óreglulegar sagnir, og í stað beygingarreglna eru nú komnar aðrar regl-
ur, um röð orða í setningu. Auk þess er enska með orðfleiri tungum
heims, orðafjöldi geysilegur, og á hinn bóginn skuluin við bara hugsa
okkur, hvernig þeim Englendingi eða Norður-Ameríkumanni yrði við,
sem heyrði móðurmál sitt afskræmt og því breytt til þess einfaldleika og
reglulegri beyginga, sem yrði óhjákvæmilega afleiðing þess að það yrði
tekið upp sem reglulegt alþjóðamál. Þá yrði beygingin write — wrote —
written ekki lengi að breytast í write — writed — writed, og fleirtalan af
foot mundi fljótlega breytast úr feet í foots, svo að nokkur dæmi séu
nefnd. Sennilega eru þeir fáir verulegir unnendur enskrar tungu, sem
vildu þurfa að horfa fram á þessa þróun, en hún getur ekki dulizt neinum
málfræðingi, sem verulega kynnir sér þær kröfur, sem gera verður til
alþjóðamálsins. Auk þessa er svo ónefndur hinn óreglulegi enski fram-
burður, þar sem jafnvel þeir, sem eiga enskuna að móðurmáli, verða að
nota framburðarorðabók, ef þeir vilja ekki eiga á hættu að bera rangt
fram nöfn annarra manna.
Allt það, sem hér hefur verið rakið og fært fram gegn möguleikanum
á að taka ensku upp sem alþjóðamál, er næði til alls heimsins, á einnig
við aðrar þjóðtungur, sumt miklu fremur. Þó er enn ótalin ein aðal-
ástæðan gegn því, að nokkra þjóðtungu sé mögulegt að taka upp sem
alþjóðamál. Þeirri eða þeim þjóðum, sem ætti hana að móðurmáli, væru
Tímarit Máls og menningar, 2. h. 1954
12