Tímarit Máls og menningar - 01.09.1954, Side 77

ÞJÓÐIR OG TUNGUMÁL
187
sýnisbóka belgískra, búlgarskra, tékkneskra, eistneskra, ungverskra,
katalónskra, pólskra, sænskra og svissneskra bókmennta. Fyrsta bókin á
esperanto, sem kom út í Þýzkalandi eftir síðustu heimsstyrjöld, var
Nonni og Manni eftir Jón Sveinsson.
Engar tryggar tölur eru til um fjölda esperantista, en félagsbundnir
esperantistar eru álitnir vera um 1 milljón. Það er þó aðeins lítill bluti
þess fjölda, er hefur kynnt sér málið eða er því hliðhollur.
XXVI
Alþjóðamálið og Sameinuðu þjóðirnar
En hvaða líkur eru nú til þess, að esperanto geti nokkurn tíma orðið
alþjóðamál, úr því að það á sér ekki að bakhjarli neina ríkisstjórn með
áróðurstækni nútímans? Þessu verður bezt svarað með því að benda á
kosti málsins sjálfs, sem hér hafa nokkuð verið raktir, og þá nauðsyn al-
þjóðamáls, sem söguþróunin gerir sífellt meir og meir knýjandi. Og svo
er ekki úr vegi að segja lítils háttar frá ályktun, sem samþykkt var á síð-
asta þingi UNESCO, Menningar og vísindastofnunar Sameinuðu þjóð-
anna, í París í desember 1952.
Þar er fyrst til máls að taka, að skömmu eftir seinni heimsstyrjöldina
var byrjað að safna undirskriftum manna um heim allan undir áskorun
til Sameinuðu þjóðanna að taka til athugunar, hvort ekki væri rétt að
taka esperanto upp sem alþjóðamál. Undir þetta skrifuðu ýmis félaga-
samtök með samtals 15,5 millj. félagsmönnum og um 900 þúsund ein-
staklingar í ýmsum löndum heims. Þessar undirskriftir voru afhentar í
aðalstöðvum Sameinuðu þjóðanna í Lake Success í ágúst 1950, en síðan
var málið afhent Menningar- og vísindastofnun S.Þ. (UNESCO) vorið
1952. Framkvæmdanefnd stofnunarinnar ákvað þó að gera ekkert í mál-
inu, annað en leggja fyrir þing hennar í París í desember 1952 fyrir-
spurn um það, hvort Menningar- og vísindastofnunin ætti yfir höfuð
nokkuð að taka til athugunar „þau vandamál, sem skapast vegna mis-
munar tungumálanna, í menningarviðskiptum þjóðanna“, eins og það
var orðað. Og í öllum þeim skjalabunka, sem framkvæmdanefndin lagði
fyrir þingið, voru aðeins fáeinar línur um þessar undirskriftir, en jafn-
framt var þess getið, að stofnunin hefði „ekki á að skipa nauðsynlegum