Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Page 60

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Page 60
Tímarit Máls og menningar segjum oft, og þá eins mikiö af vana, að rithöfundur verði að hafa góða at- hugunargáfu. í dagbókum A. N. Afínogenovs sem nýlega hafa verið gefnar út má lesa þessa fróðlegu athugasemd: „Ef snilli rithöfundarins væri fólgin í athugunargáfu almennt, þá mundu læknar og rannsóknardómarar, kennarar og lestarverðir, flokksnefndarritarar og herforingjar vera beztu rithöfund- arnir. Samt er þessu ekki þannig farið, því snilli rithöfundarins er fólgin í hæfileikanum til að athuga sjálfan sig.“ Afínogenov hefur rétt fyrir sér, þegar hann hafnar hinum gamla skilningi á „athugun“; lífsreynsla höfundarins og það sem hann hefur tileinkað sér er hvort tveggja mjög mikilvægt við per- sónusköpun í skáldsögu og leikriti: því aðeins getur höfundurinn skyggnzt inní hugarheim annarra manna að hann þekki og þar af leiðandi skilji þá tilfinningu eða ástríðu sem um er að ræða. En listinni er margvíslega háttað. í ljóðrænu kvæði birtir skáldið okkur hug sinn; það er sama, hve frumlegur hann er, tilfinningar hans — hvort heldur það er fögnuður á vordegi eða skynjun á óhjákvæmileik dauðans, gleði ástarinnar eða vonbrigði — þessar tilfinningar munu þúsundir eða milljónir annarra manna skilja. Tjútsjev þurfti ekki að virða fyrir sér aldraða menn sem brunnu af ást, þegar hann orti: „Ó, hve ást okkar er á ævikvöldinu miklu blíðari, miklu ákafari“: honum var nóg að kynnast hinni ungu Deni- sjevu, þegar ævi hans sjálfs var tekið að halla. Þegar Tsjekhov á yngri árum lýsti vináttu gamla prófessorsins og skj ólstæðings hans í Leiðinlegri sögu, þurfti til þess mjög mikla þekkingu á fólki, tilfinningum þess, venjum, lyndis- einkunnum, talsmáta og jafnvel klæðaburði. Boris Pasternak, einn hinna fremstu ljóðrænu skálda á okkar tímum, var einsog sérhver listamaður tak- markaður af sínu eigin eðli; þegar hann reyndi í skóldsögu að lýsa öðrum mönnum í tugatali, heilu tímabili, andrúmslofti borgarastyrjaldarinnar og herma eftir samtöl manna í járnbrautarlestum, hlaut honum að mistakast: hann gat aðeins séð og heyrt sig sjálfan. Sú ráðgáta sem örlög annarra manna oft og tíðum eru var honum mikið íhugunarefni, einkum síðustu árin. í sjálfsævisögu sinni reynir hann að gera sér grein fyrir tilfinningum Majakovskís, Maríu Tsvétajevu og Fadejevs á dauðastundinni. Þegar ég las þessar getgátur hans, varð ég einhvern veginn klumsa: Pasternak hafði mjög stórt hjarta, en honum var ekki gefinn lykill- inn að hjörtum annarra manna. Ég mundi ekki láta mér detta í hug að fara að koma með getgátur um til- finningar hans sjálfs síðustu órin sem hann lifði; á því tímabili hitti ég hann aldrei, og jafnvel þótt svo hefði verið, er óvíst að ég hefði orðið nokkurs vís- 266
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.