Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Qupperneq 60

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1964, Qupperneq 60
Tímarit Máls og menningar segjum oft, og þá eins mikiö af vana, að rithöfundur verði að hafa góða at- hugunargáfu. í dagbókum A. N. Afínogenovs sem nýlega hafa verið gefnar út má lesa þessa fróðlegu athugasemd: „Ef snilli rithöfundarins væri fólgin í athugunargáfu almennt, þá mundu læknar og rannsóknardómarar, kennarar og lestarverðir, flokksnefndarritarar og herforingjar vera beztu rithöfund- arnir. Samt er þessu ekki þannig farið, því snilli rithöfundarins er fólgin í hæfileikanum til að athuga sjálfan sig.“ Afínogenov hefur rétt fyrir sér, þegar hann hafnar hinum gamla skilningi á „athugun“; lífsreynsla höfundarins og það sem hann hefur tileinkað sér er hvort tveggja mjög mikilvægt við per- sónusköpun í skáldsögu og leikriti: því aðeins getur höfundurinn skyggnzt inní hugarheim annarra manna að hann þekki og þar af leiðandi skilji þá tilfinningu eða ástríðu sem um er að ræða. En listinni er margvíslega háttað. í ljóðrænu kvæði birtir skáldið okkur hug sinn; það er sama, hve frumlegur hann er, tilfinningar hans — hvort heldur það er fögnuður á vordegi eða skynjun á óhjákvæmileik dauðans, gleði ástarinnar eða vonbrigði — þessar tilfinningar munu þúsundir eða milljónir annarra manna skilja. Tjútsjev þurfti ekki að virða fyrir sér aldraða menn sem brunnu af ást, þegar hann orti: „Ó, hve ást okkar er á ævikvöldinu miklu blíðari, miklu ákafari“: honum var nóg að kynnast hinni ungu Deni- sjevu, þegar ævi hans sjálfs var tekið að halla. Þegar Tsjekhov á yngri árum lýsti vináttu gamla prófessorsins og skj ólstæðings hans í Leiðinlegri sögu, þurfti til þess mjög mikla þekkingu á fólki, tilfinningum þess, venjum, lyndis- einkunnum, talsmáta og jafnvel klæðaburði. Boris Pasternak, einn hinna fremstu ljóðrænu skálda á okkar tímum, var einsog sérhver listamaður tak- markaður af sínu eigin eðli; þegar hann reyndi í skóldsögu að lýsa öðrum mönnum í tugatali, heilu tímabili, andrúmslofti borgarastyrjaldarinnar og herma eftir samtöl manna í járnbrautarlestum, hlaut honum að mistakast: hann gat aðeins séð og heyrt sig sjálfan. Sú ráðgáta sem örlög annarra manna oft og tíðum eru var honum mikið íhugunarefni, einkum síðustu árin. í sjálfsævisögu sinni reynir hann að gera sér grein fyrir tilfinningum Majakovskís, Maríu Tsvétajevu og Fadejevs á dauðastundinni. Þegar ég las þessar getgátur hans, varð ég einhvern veginn klumsa: Pasternak hafði mjög stórt hjarta, en honum var ekki gefinn lykill- inn að hjörtum annarra manna. Ég mundi ekki láta mér detta í hug að fara að koma með getgátur um til- finningar hans sjálfs síðustu órin sem hann lifði; á því tímabili hitti ég hann aldrei, og jafnvel þótt svo hefði verið, er óvíst að ég hefði orðið nokkurs vís- 266
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.