Tímarit Máls og menningar - 01.12.1976, Síða 25

Utangarðshluti fjölskyldunnar
veginn milli föður og barns, einnig eftir að barnið er farið að alast upp
utan heimilis að miklu leyti. Slíkar undantekningar má allsstaðar finna.
En þær breyta engu um hið algenga, hina gildandi reglu, nema að þær
sanna að raunverulegir feður eru til.
Eg hefi hér hugleitt það fjölskyldufyrirbæri, þar sem móðirin vinnur
ekki utan heimilis og sneitt hjá því, að foreldrahlutverkið er aðeins eitt
skeið mannsævinnar. Mikið hefir verið rætt um það upp á síðkastið, að
þær konur sem vinna utan heimilis verða að skila tvöföldum vinnudegi.
Einnig að þessi viðleitni móðurinnar til nokkurs efnahagslegs sjálfstæðis
komi niður á uppeldi barnanna. Minna hefir verið rætt um það, hvernig
hinn óhóflega langi vinnudagur láglaunamannanna rænir þá gersamlega
allri aðild að sambúð við börnin og uppeldi þeirra. Hefir barn þá enga
þörf fyrir samfélag við föður sinn? Eg hygg að fáir muni samþykkja það.
Kynin eru tvö, og börnunum mun vera hollast að alast upp með þeim báð-
um. Þegar ég tala um feður og mæður á ég ekki eingöngu við þá foreldra,
sem börn eru getin og fædd af, tek það fram að hið sama gildir um fóstur-
foreldra, enda hefi ég aldrei getað séð nein merki þess, að börn tengist
síður fósturforeldrum en líkamlegum foreldrum, hafi þau alizt upp hjá
fósturforeldrum frá ómálga aldri. Hafi nú börnin þörf fyrir föður á sama
hátt og móður, hvers vegna er þá svo fátt rætt um þann voða, sem barninu
hlýtur að vera stefnt í með því að svipta það andlegu sambandi við föður-
inn, jafnvel návist hans á heimilinu nema um nætur og öðru hvoru við
máltíðir? Er það ekki vegna þess, að kerfið þolir ekki þá breytingu, sem
hlyti að leiða af því að barnið fengi föður? Fjölskyldufyrirkomulagið gerir
ráð fyrir fyrirvinnu, ekki föður. Þess vegna er hann utangarðshluti fjöl-
skyldunnar, hvað sem börnum hans og honum sjálfum líður. Og raunar
er hann alinn upp til þess hlutskiptis. Störf og áhugamál karlmannsins eru
utan heimilis hans og fjölskyldu, þ. e. a. s. þau áhugamál, sem honum er
skylt að eiga sem þátttakanda í viðhaldi karlmannaveldis í samfélaginu.
Og heimilið er ekki framar athvarf hans á sama hátt og meðan allt sem
því tilheyrði, að konu og börnum meðtöldum, var eign hans, á þeim tím-
um þegar konan naut engra félagslegra réttinda eða verndar. Fyrir þau
forréttindi að vera karlmaður og fyrirvinna ber honum að fórna föðurhlut-
verkinu. Væru faðir og móðir bæði fyrirvinnur barna sinna, ynnu jafn
langan vinnudag utan heimilis og innan, sinntu jafnt þörfum barna sinna,
óskum þeirra og áhugamálum, þá myndu faðir og móðir hafa jafna aðstöðu
til að ávinna sér ást og traust barna sinna.
327