Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Side 45

Tímarit Máls og menningar - 01.12.1978, Side 45
Bcekur og „kellingabcekur“ tíma viðurkenndi sem „góðar“ bókmenntir. Þennan skilning virðist Guð- brandur Vigfússon einnig hafa lagt í orðið. í tilvitnuninni hér að framan gerir hann það ekki að sínu, sbr. „sem kallaðar eru“, „sem svo er kölluð“, og það kemur glöggt fram að honum fellur það ekki. Þjóðsagnasafninu fylgir hann síðan úr hlaði með sama orðaleik og átti eftir að vakna til nýs lífs hundrað árum síðar, og sem sýnir betur en annað hvaða stimpill það er sem góðar bókmenntir þurfa að óttast: ... surair fara betur með sögur en aðrir; þó vonum vér að allflestar reynist í góðu lagi og beri þess vott að menn kunni enn að segja sögur á Islandi, ekki síður ungir menn en karlar og kerlingar svo þessi bók þarf ekki að óttast að verða nefnd kerlingabók fyrir þá skuld.11 Hvers kyns eru rithöfundar? Það hefur verið þegjandi samkomulag í allri umræðu um íslenskar bók- menntir og sögu þeirra að ganga fram hjá bókmennmm eftir konur eins og þær væru ekki til. Það heyrir til undantekninga ef þeirra er getið í bók- menntasögum og yfirlitsgreinum, og aldrei hef ég séð á það minnst sem bókmenntasögulega athyglisvert atriði, hve lítið hefur varðveist af bók- menntum kvenna eða hve fáar konur eru rithöfundar.12 Spurningin virðist einfaldlega ekki hafa hvarflað að þeim sem bókmenntasögur rita, enda aldrei verið til þess ætlast að konur skrifuðu bækur. Þetta karlmannaviðhorf kemur greinilega fram í tungumálinu, og er að miklu leyti innbyggt því. Þannig felur orðið mansöngur í sér að ort er til konu, og það meira að segja ungrar, en man þýðir mcer. Tilsvarandi orð um ástarkveðskap kvenna er ekki til, afmr á móti em til be'makerlinga- vísur, sem sýnir ekki annað en hina hliðina á sömu hugmyndafræðinni, en orðið er notað um klúrar vísur, sem aðeins finnast á heiðum uppi (utan marka bókmenntastofnunarinnar) og lagðar em í munn vergjörnum kerl- ingum sem leggja sig eftir vegfarendum, — sem væntanlega em allir karl- menn. Svipaða afstöðu má finna í sögninni að „feðra“ þegar nomð er um vísur. Jafnvel þótt vitað sé að konur hafi ort til forna og margar vísur séu eignaðar þeim í fornrimm, sýnir þessi málnotkun, að bókmenntasögu- fræðingar gera ekki ráð fyrir að konur geti verið höfundar hinna „ófeðr- uðu“ vísna. An nokkurra athugasemda segir t. a. m. Jónas Kristjánsson í bókmenntasöguyfirliti sínu í Sögu Islands: 375
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.