Tímarit Máls og menningar - 01.10.1979, Page 120

Tímarit Máls og menningar
„af hverju fór þetta svona?" (19) Hann
hefur tilhneigingu til þess að kenna
henni um hvernig fór, það er hún sem
hefur breyst, finnst honum.
lmynd karla og kvenna
Það verður smátt og smátt augljóst í
hugarsamtölum Hans og konu Hans,
Sifjar, að undirrót lífsfirringar hans og
þar með drykkjuhneigðar er í samskipt-
um þeirra hjóna, ekki sem einstaklinga
heidur sem fulltrúa kynjanna. Eink-
um er það Hann sem getur ekki fótað
sig í veröld sem hefur alið hann upp
til annars hlutverks en hún krefst nú
af honum, manni á miðjum aldri. Þótt
hann skynji þetta tæplega sjálfur, því
hann kann ekki að orða þessa hluti, er
jafnréttisbarátta og ný sýn á hlutverk
karla og kvenna þungamiðja verksins.
Maðurinn kvartar oft um að Sif sé
orðin köld og tilfinningalaus og sífellt
önnum kafin. Þessi ásökun á þó ekki
við rök að styðjast, hún er mjög tilfinn-
ingarík kona, hins vegar er annað að.
Hún vill ráða lífi sínu sjálf og segja
sér sjálf fyrir verkum, ekki vera falleg,
góð og minni máttar eins og maður
hennar vill hafa hana til að geta elskað
hana (53). Hann vill eiga hana og á
þess vegna bágt með að kyngja sjálf-
stæðisþörf hennar:
Hann: Þú hefðir átt að hringja stund-
um.
Sif: Hvenær?
Hann: Þegar dróst að þú kæmir
heim.
Sif: Eg kom alltaf heim.
Hann: Ef ég fór út, varst þú ævin-
lega sofnuð þegar ég kom.
Eins og þér stæði á sama um
mig.
Sif: Mér stóð ekki á sama um
þig-
I ... I
Hann: Enginn ótti? Engin spurn-
ing? Kannski var það þess-
vegna að ég kom aldrei seint.
Kannski var mér ekki heldur
sama um þig heima.
Sif: Þú vilt eiga mann.
(35)
Sif vill ekki láta eiga sig, hún á sig
sjálf. Þetta er nátengt hinni megin-
ástæðunni fyrir því að sjálfsmynd Hans
er eyðilögð. Hann með stóru H, karl-
maðurinn, hefur ekki getað lifað eftir
þeirri karlmannsímynd sem uppeldið,
umhverfið, samfélagið — og Sif —
tróðu upp á hann í öndverðu. Þó er
ennþá sárara þegar á að svipta hann
þessari ímynd:
Hann: Einu sinni sagðir þú að ég
væri guð. Það varst þú sem
gerðir mig að guði. Þú tróðst
upp á mig dýrðinni. Svo
tókstu hana frá mér.
Sif: Þú vildir trúa því. Að þú vær-
ir guð. Gekkst upp í því.
spilltir manninum í þér. Þú
þorðir aldrei að horfast í augu
við sjálfan þig. Manninn. Þú
varst önnum kafinn að vera
ímynd.
(52)
Tíminn hefur breyst og kröfurnar sem
eru gerðar til kvenna og karla. Sumir
standast nýjar kröfur, aðrir kikna undan
þeim.
Maðurinn kiknar, framtíð hans er
liðin tíð. „Spáðu mér framtíð, svo ég
eigi fortíð", segir hann í lokin, en hann
fær enga spá heldur Ave verum corpus
3 66