Tímarit Máls og menningar - 01.09.1989, Blaðsíða 115

Rökrtebur á Pentelikusarfjalli
hefðuð þið ályktað sem svo að hver mælandi fyrir sig hefði einhvern
persónulegan sigur að halda upp á og væri hver um sig hinn göfugi
sigurvegari grjótsins. Hann hefði eitt sinn neytt það til að láta af
hendi sinn Hermes eða Appollon með eigin höndum. En þá voru
það asnarnir, en forfeður þeirra höfðu verið hýstir í hellunum, sem
bundu enda á frekari íhugun og reiðmennirnir, sex í röð, gengu al-
varlegir í bragði niður brekkuna. Þeir höfðu séð Maraþon og Sala-
mis, og Aþena hefði einnig lagst fyrir fætur þeirra hefði ský ekki
farið höndum um borgina; altént fundu þeir beggja vegna við sig ná-
lægð mikilúðleikans. Og til að sýna tilhlýðilegan innblástur af öllu
þessu, deildu þeir ekki aðeins pela sínum af víni með fylgdarliði sínu
sem samanstóð af skítugum grískum bændastrákum, heldur lutu
þeir einnig svo lágt að mæla við þá á þeirra eigin tungu eins og Pla-
tón hefði talað hefði hann lært grísku við Harrow. Hvort þeir voru
sanngjarnir eður ei skal öðrum eftirlátið að dæma; en sú staðreynd
að grísk orð mælt á grískri grund voru misskilin af Grikkjum eyddi
á svipstundu allri grísku þjóðinni, jafnt körlum konum og börnum.
A svo örlagaríkum tímamótum braust eitt viðeigandi orð fram á var-
ir þeirra; orð sem Sófókles hefði getað mælt, og Platón hefði lagt
blessun sína yfir; þetta voru „skrælingjar". I þessari ákæru fólst ekki
aðeins lausn undan skyldum fyrir hönd hinna dauðu heldur og yfir-
lýsing um réttmæta erfingja, og nokkur augnablik þrumuðu marm-
aranámur Pentelikusarfjalls þessar fréttir yfir öllum sem hugsanlega
svæfu undir grjóthrúgunum eða gengju aftur í hellunum. Hið falska
kyn var dæmt; hin þeldökka málgefna þjóð, linmælt og reikul í ráði,
sem hafði svo lengi skrumskælt málið og stolið nöfnum mikilmenn-
anna, var gripin og dæmd. Hlýðinn kallinu kom múlrekinn hlaup-
andi að híbýlum skjólstæðinga sinna - fremsti folinn var hvítur -
uppfullur af góðum ásetningi þess manns sem með hverju höggi er
hann útdeilir öðrum hlífir eigin baki. Því af hrópum Englending-
anna ályktaði hann sem svo að best væri að auka hraðann. Enda
hefði hann vart getað tekið betri ákvörðun; augnablikinu fylgdu
þess eigin orð; ekkert ljóðskáld hefði getað gert betur; rithöfundur
auðveldlega verr. Svo með þessu eina ópi ultu Bretarnir léttilega nið-
ur af hápunkti umræðna sinna og skröltu niður fjallshlíðina jafn
kærulausir og glaðværir og ættu þeir landið allt.
En leiðin niður Pentelikusarfjall er rofin af flatri grænni syllu þar
TMM VIII
377