Tímarit Máls og menningar - 01.09.1989, Blaðsíða 116

Tímarit Máls og menningar
sem náttúran réttir úr sér um stund áður en hún stingur sér niður
hlíðarnar á ný. Þar eru risastórir hlynir sem rétta upp hendur í bless-
un, og þar eru notalegir litlir runnar sem raðað er heimilislega í röð
og reglu, og þar er lækur sem getur hugsast að syngi þeim lof og um
unað víns og söngva. Þið gætuð hafa heyrt rödd Þeókrítusar í grát-
söngnum sem hann sló á steinana, og örugglega heyrðu Englending-
arnir hann, þó svo textinn lægi rykfallinn á hillunum heima. I það
minnsta sameinuðust hér náttúran og söngur hins klassíska anda um
að fá vinina sex til að stíga af baki og hvílast. Leiðsögumenn þeirra
drógu sig í hlé, en þó ekki svo langt að ekki sæist til villimannlegra
skrípaláta þeirra, þar sem þeir ultu um og sungu, togandi í ermar
hvers annars og þvaðrandi um vínuppskeruna sem nú hékk uppi
rauðblá á ökrunum. En ef það er eitthvað sem við vitum um Grikk-
ina þá vitum við að þeir eru hæglætisfólk, með dulúðugt látbragð og
mál, og þar sem þeir sátu við lækinn undir hlyninum komu þeir sér
fyrir eins og postulínsmálarinn hefði kostið að skipa þeim á mynd:
gamli maðurinn studdi hökunni á staf sinn svo brúnir hans gnæfðu
dökkar yfir unglingnum sem lá í grasinu við fætur hans. Og alvar-
legar konur í hvítum klæðum liðu hjá í baksýn, þöglar, með leir-
krukkur á öxlunum. Enginn evrópskur lærdómsmaður hefði getað
stillt þessari mynd öðruvísi upp eða sannfært vinina um að nokkur
hefði meiri rétt til að draga upp slíka sýn en einmitt þeir.
Þeir teygðu úr sér í skugganum, og það var hvorki þeim að kenna
né fornmönnunum ef samræður þeirra voru ekki byggðar upp í það
minnsta eins vel og hinar göfugu fyrirmyndir. En þar sem enn erfið-
ara er að skrifa rökræður en mæla þær af munni fram, og vafi leikur
á því hvort skrifaðar rökræður hafi nokkru sinni verið talaðar eða
hvort talaðar rökræður hafi nokkru sinni verið skrifaðar niður,
munum við aðeins bjarga þeim brotum sem koma okkar sögu við.
En það getum við sagt, að þessar samræður voru þær ágætustu í
heiminum.
Þær snerust um ýmis efni - svo sem fugla og refi, og hvort terpen-
tína sé góð í víni - hvernig fornmenn bjuggu til ost - stöðu kvenna í
gríska ríkinu - það var afgreitt af mikilli málsnilld! - bragarhætti Só-
fóklesar - hvernig lagt skyldi á asna: og þannig var farið hátt og lágt
eins og örninn á flugi sínu uns að lokum var numið staðar við hina
gömlu gátu um hinn nýja Grikkja og stöðu hans í veröld nútímans.
378