Tímarit Máls og menningar - 01.09.1989, Blaðsíða 48

Tímarit Máls og menningar
Jeden andern Meister erkannt man an dem, was er ausspricht;
was er weise verschweigt, zeigt mir der Meister des Stils.
Það má reyna að snara þessu einhvern veginn svona:
Af góðu máli og gegnu * greinirðu meistaratökin;
nema hjá stórmenni stíls er stefnan að sýna með þögn.
Anselm Feuerbach át þessa hugsun eftir Schiller og spillti henni dálítið í
leiðinni sem vænta mátti: „Stil ist richtiges Weglassen des Unwesent-
lichen", „Stíll er að þegja réttilega um það sem ekki skiptir máli“.
Stefnan er að sýna með þögn, að sýna það sem ekki er sagt. Bréfið sýndi
mér hluttekningu í auðmýkingu minni án þess að segja eitt einasta orð um
hana. Það sýndi líka en sagði ekki að ég átti mikilsverð erindi við Helgu
pissidúkku. Það kom líka á daginn. Áður en langt var liðið vorum við
Helga Jóna Asbjarnardóttir Hringbraut 145 og Þorsteinn Gylfason Garða-
stræti 13A trúlofuð að ráði þeirra Þórbergs og Möngu, og er af þeim ástum
mikil saga sem ekki verður sögð hér.
III
Nú vendum við okkar kvæði í kross. Þórbergur Þórðarson á ekkert aldar-
afmæli á þessu ári. Hann fæddist í þennan heim hinn 12ta marz 1888, ekki
1889. Þetta blasir við af kirkjubókum og öðrum opinberum gögnum, og
þetta vissu allir nánustu vinir hans. Afi minn Vilmundur Jónsson, sem
kannski var nánasti vinur Þórbergs fyrr og síðar, vissi það upp á hár frá
þeirra fyrstu kynnum — sem segir frá í Ofvitanum - og þeir Þórbergur báð-
ir að Þórbergur var ári eldri en afi, en afi átti aldarafmæli á sunnudaginn
var. Og það veit hver maður af reynslu sinni að svoleiðis nokkuð sem ald-
ursmunur fer ekki á milli mála meðal ungra vina. Enda varð afi fljótur til að
taka að stríða Þórbergi með staðfestum eftirritum úr kirkjubókum, þegar
eftir að farið var rangt með fæðingarárið í fyrsta sinn. Það breytti engu um
vinskapinn. Sigurður Nordal sagði mér að einhverju sinni eftir stríð kom
Þórbergur til hans á Baldursgötuna beint frá afa mínum í Ingólfsstræti með
bók sem afi hafði lánað honum til að lesa. „Þetta er góð bók,“ sagði Þór-
bergur við Sigurð. „Vilmundur á hana.“
Skýringin á misherminu um fæðingardaginn var ofureinföld. Það
gleymdist að halda upp á fimmtugsafmæli Þórbergs með pompi og prakt,
einkanlega blaðaskrifum eins og tíðkast hér í landinu. Þetta er ámælisvert
eins og segir í limrunni:
310