Tímarit Máls og menningar - 01.03.1990, Blaðsíða 83

þegar þær innlendu standa á allan hátt
miklu verr að vígi. Á þá að afþakka styrk-
ina til að rétta af slagsíðuna? Vitanlega
ekki. Það á að styrkja innlendu útgáfuna
líka.
í fyrsta lagi þarf að treysta fjárhags-
grundvöll hennar í heild. Útgefendur
kvarta undan því að mikill niðurskurður í
innkaupum bókasafna síðustu ár hafi
kippt styrkustu stoðinni undan útgáfu
þeirra á íslenskum bamabókum. Stórauk-
in innkaup safnanna hljóta því að vera efst
á blaði. (Svo aftur sé vitnað til norskra
aðstæðna, þá eru samningsbundin inn-
kaup bókasafna þar minnst 1500 eintök af
hverri bama- og unglingabók sem gefin
er út í Noregi.) Auk þess þarf að hækka til
muna beinar greiðslur safnanna til höf-
unda fyrir afnot af verkum þeirra, en eins-
og stendur eru þær svotil engar.
Ef þáttur skólanna í bókakaupum er
skoðaður kemur í ljós að hann er afar rýr.
Sjónvarpið hefur algjörlega
brugðist skyldum sínum við
bókmenntauppeldi íslenskra
barna. Þar er varla nokkurn
tíma minnst á barnabœkur.
Skólamir eru fjársveltir og bókakostur
þeirra, eins og allt annað, líður fyrir það.
Þessu verður ekki breytt nema með pólit-
ísku átaki. Heimsóknir rithöfunda í skól-
ana eru fátíðar — í þeim efnum þarf líka
að gera átak, með auknum fjárveitingum
og aukinni samvinnu skóla og Höfunda-
miðstöðvar.
Hjá Ríkisútvarpinu hefur löngum verið
áhugi á að styðja við bakið á innlendum
bamabókmenntum. Ef til vill mætti hugsa
sér að útvarpið kæmi á fót sérstökum
starfslaunum fyrir bama- og unglinga-
bókahöfunda með frumflutningsrétti á
verkum þeirra. Slíkt gæti líka hjálpað til
við að lífga við áhuga bama á útvarps-
hlustun, en hann hefur farið mjög halloka
fyrir sjónvarps- og myndbandaglápi.
Aukin samvinna skóla og barnaútvarps er
líka athugandi.
Sjónvarpið hefur algjörlega brugðist
skyldum sínum við bókmenntauppeldi
íslenskra bama. Þar er varla nokkum tíma
minnst á bamabækur. Skipuleg umfjöllun
um þær í einhverri mynd gæti áreiðanlega
orðið börnum og fullorðnum bæði til
ánægju og upplýsingar. Ennfremur þarf
sjónvarpið að gefa íslenskum höfundum
miklu fleiri tækifæri til að vinna sérstakt
sjónvarpsefni fyrir bömin og veita þeim
nauðsynlega leiðsögn í vinnubrögðum.
Útgefendur ættu að hyggja að stofnun
sameiginlegs bókaklúbbs fyrir böm. Eini
bamabókaklúbburinn sem til er á íslandi
er Disney-klúbbur, sem gefur eingöngu út
fjöldaframleiddar myndabækur af vægast
sagt vafasömum gæðum. Bókaklúbbur
þar sem metnaður og fjölbreytni réði ríkj-
um gæti orðið bamabókmenntum mikil
lyftistöng og gert sitt til að draga úr sí-
auknum áhrifum lágmenningar á menn-
ingarlíf flestra bama.
Beinir fjárstyrkir á vegum opinberra að-
ila, þar sem útgáfa einstakra barna- og
unglingabóka væri fjármögnuð að hluta
eftir umsóknum útgefenda og að undan-
gengnu einhvers konar gæðamati, koma
að mínu viti mjög til álita. Það er kannski
flókin leið, en hana ber að kanna til hlítar.
Allar íslenskar bækur verða að vera
TMM 1990:1
81