Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Page 92

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Page 92
og það eru ekki höfðingjarnir sem vinna sigur að lokum heldur hinir smáu, hin seigdrepandi alþýða sem allt lifir af. Einkennilegasta samsvörunin felst þó í sögulokum bókanna. Þegar Fróði hefur ferðast yfir allan heiminn, inn í sjálft myrkralandið og sjálft fjall Saurons, lifað af ótal hættur og hörmungar sem hefðu bugað flesta aðra og stendur með pálmann í höndunum gefiir hann frá sér sigurinn, rétt eins og skáldið sem víða hefur farið og margan vegið er búið að gleyma drápu sinni um Ólaf konung í sögulok. Hinn mesti sigur getur leitt af sér ósigur en í þeim ósigri felst hinn mesti sigur. Hobbitinn og friðarkóngurinn Meginstef Hringadróttinssögu eru vald, stríð og tungumál og kristallast öll stefin í hringnum eina. Hann gæti vel átt heima í nútímahrollvekju, er sakleysislegur hlutur sem virðist fyrst og fremst nýtast til góðra verka. En ef hann er ofnotaður og menn taka að girnast hann nær hann tökum á þeim eins og fíkniefni nútímans. Þeir missa form, mál, sjálfstæðan vilja og að lokum einstaklingseðli sitt. Um það er Gollum hryllilegt dæmi. Hluturinn nær tökum á gæslumanni sínum og snýr við hefðbundnu sambandi eignar og eiganda. Því sá sem hefur hann undir höndum hverju sinni er ekki raunverulegur stjórnandi hans heldur sjálfur Myrkradrottinn. Hringurinn er hluti Saurons og því hlutgerving hins illa. Um leið er hann tákn valdsins sem er í eðli sínu illt og spillandi. Einum þræði spinnur Hringadróttinssaga því við fullyrðingu Acton lávarðar: „Hætt er við að vald spilli mönnum og algjört vald spillir algjörlega.“10 Stríðið í Hringadróttinssögu milli Hringadróttins og þeirra sem rísa upp gegn honum á sér samsvörun í stríði Fróða við hringinn. Fróði er eins konar minni heimur (microcosmos) sögunnar. Hann er nútímamaðurinn í sög- unni: Smár í stórum heimi, fullur vanmáttar og öryggisleysis en styrkur hans á hættustund felst í smæð hans og ríkri siðferðiskennd. Megineinkenni Fróða er sterkt séreðli sem er meginþáttur vitundar nútímamannsins. Hann er öðruvísi en aðrir hobbitar í útliti jafnt sem innræti, íhugull, alvarlegur, eirðarlaus og á enga nána fjölskyldu, bara vini sem fylgja honum gegnum þykkt og þunnt. Fróði er eigi að síður oftast einn og lesandinn fýlgir honum og deilir einmanakennd hans, vanmætti og sivaxandi kvíða sem verður að nagandi ótta og loks að örvæntingu. Hringurinn freistar Fróða mjög í fýrstu og hann setur hann nokkrum sinnum á sig í upphafi leiðangurs síns en síðan ekki fyrr en í Hryðju (Mount Doom). Hringurinn verður honum byrði og nær smárn saman tökum á honum, rétt eins og fíkniefni hertaka þá sem þeirra neyta. Það sem bjargar 90 TMM 1994:3
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.