Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Blaðsíða 92

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1994, Blaðsíða 92
og það eru ekki höfðingjarnir sem vinna sigur að lokum heldur hinir smáu, hin seigdrepandi alþýða sem allt lifir af. Einkennilegasta samsvörunin felst þó í sögulokum bókanna. Þegar Fróði hefur ferðast yfir allan heiminn, inn í sjálft myrkralandið og sjálft fjall Saurons, lifað af ótal hættur og hörmungar sem hefðu bugað flesta aðra og stendur með pálmann í höndunum gefiir hann frá sér sigurinn, rétt eins og skáldið sem víða hefur farið og margan vegið er búið að gleyma drápu sinni um Ólaf konung í sögulok. Hinn mesti sigur getur leitt af sér ósigur en í þeim ósigri felst hinn mesti sigur. Hobbitinn og friðarkóngurinn Meginstef Hringadróttinssögu eru vald, stríð og tungumál og kristallast öll stefin í hringnum eina. Hann gæti vel átt heima í nútímahrollvekju, er sakleysislegur hlutur sem virðist fyrst og fremst nýtast til góðra verka. En ef hann er ofnotaður og menn taka að girnast hann nær hann tökum á þeim eins og fíkniefni nútímans. Þeir missa form, mál, sjálfstæðan vilja og að lokum einstaklingseðli sitt. Um það er Gollum hryllilegt dæmi. Hluturinn nær tökum á gæslumanni sínum og snýr við hefðbundnu sambandi eignar og eiganda. Því sá sem hefur hann undir höndum hverju sinni er ekki raunverulegur stjórnandi hans heldur sjálfur Myrkradrottinn. Hringurinn er hluti Saurons og því hlutgerving hins illa. Um leið er hann tákn valdsins sem er í eðli sínu illt og spillandi. Einum þræði spinnur Hringadróttinssaga því við fullyrðingu Acton lávarðar: „Hætt er við að vald spilli mönnum og algjört vald spillir algjörlega.“10 Stríðið í Hringadróttinssögu milli Hringadróttins og þeirra sem rísa upp gegn honum á sér samsvörun í stríði Fróða við hringinn. Fróði er eins konar minni heimur (microcosmos) sögunnar. Hann er nútímamaðurinn í sög- unni: Smár í stórum heimi, fullur vanmáttar og öryggisleysis en styrkur hans á hættustund felst í smæð hans og ríkri siðferðiskennd. Megineinkenni Fróða er sterkt séreðli sem er meginþáttur vitundar nútímamannsins. Hann er öðruvísi en aðrir hobbitar í útliti jafnt sem innræti, íhugull, alvarlegur, eirðarlaus og á enga nána fjölskyldu, bara vini sem fylgja honum gegnum þykkt og þunnt. Fróði er eigi að síður oftast einn og lesandinn fýlgir honum og deilir einmanakennd hans, vanmætti og sivaxandi kvíða sem verður að nagandi ótta og loks að örvæntingu. Hringurinn freistar Fróða mjög í fýrstu og hann setur hann nokkrum sinnum á sig í upphafi leiðangurs síns en síðan ekki fyrr en í Hryðju (Mount Doom). Hringurinn verður honum byrði og nær smárn saman tökum á honum, rétt eins og fíkniefni hertaka þá sem þeirra neyta. Það sem bjargar 90 TMM 1994:3
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.