Bókasafnið - 01.06.2014, Síða 61

Bókasafnið 38. árg. 2014
61
mundsdóttir vefpóstur, 27. febrúar 2013﴿. Hér þarf að
hafa í huga að það sama á við og um MLIS­námið að
framhaldsnemendur eru að jafnaði á bilinu tvö til fjögur
ár að ljúka námi ﴾Háskóli Íslands, 2013a﴿. Fjölgunin sem
orðið hefur á samþykktum umsóknum í MA­nám að
undanförnu ﴾sjá mynd 7﴿ hefur því skilað sér að tak­
mörkuðu leyti í útskriftum úr náminu enn sem komið er.
Doktorsnám hófst við félagsvísindadeild Háskóla Ís­
lands 1997. Árið 2007 var fyrsti nemandi tekinn inn í
doktorsnám í bókasafns­ og upplýsingafræði ﴾Anna
Margrét Eggertsdóttir vefpóstur, 16. janúar 2014﴿. Einn
nemandi hefur þegar útskrifast frá námsbrautinni og nú
stunda fjórir nemendur doktorsnám við námsbrautina.
Nýir tímar
Mikil uppbygging hefur átt sér stað í framhaldsnámi
við Háskóla Íslands undanfarin ár sem er í takt við þá
þróun, sem orðið hefur bæði á Íslandi og erlendis, að
formleg menntun hefur almennt hlotið meira vægi. Þá er
litið til þess að háskólamenntun, einkum framhalds­
menntun á háskólastigi, þykir stöðugt vera mikilvægari
og eftirsóknarverðari á vinnumarkaði.
Námsbraut í bókasafns­ og upplýsingafræði hefur
leitast við að taka þátt í þessari þróun með því að skil­
greina og bjóða upp á fleiri leiðir í framhaldsnámi í grein­
inni. Nú eru fjórar námsleiðir í boði í framhaldsnámi:
Diplómanám til 30 ECTS, 120 ECTS MIS­nám, 120
ECTS rannsóknatengt MA­nám og doktorsnám sem er
til 210 ECTS. Gera má ráð fyrir að auknir möguleikar í
framhaldsnámi séu líklegir til þess að efla stétt bóka­
safns­ og upplýsingafræðinga. Allar námsleiðir í bóka­
safns­ og upplýsingafræði taka mið af
Bologna­yfirlýsingunni eins og annað nám við Háskóla
Íslands ﴾Guðrún Geirsdóttir og Ingólfur Ásgeir Jóhann­
esson, 2010; Þórður Kristinsson, 2010﴿.
Nemendur í upplýsingafræði við Háskóla Íslands
geta, auk þess að stunda námið eingöngu innanlands,
sótt nám til erlendra háskóla sem Háskólinn hefur gert
samning við um samstarf í tilvikum þar sem bókasafns­
og upplýsingafræði er kennd við tiltekinn skóla. Íslenskir
nemendur hafa sótt námskeið í erlendum háskólum á
vegum NORDPLUS og ERASMUS. Þá hafa erlendir
nemendur við erlenda háskóla í greininni stundað nám
sitt að hluta til í bókasafns­ og upplýsingafræði við Há­
skóla Íslands.
Þess má einnig geta að Háskóli Íslands á aðild að
NORSLIS ﴾Nordic Research School in Information
Studies﴿. NORSLIS er samstarfsnet 14 háskóladeilda á
Norðurlöndunum og í Baltnesku löndunum sem bjóða
upp á doktorsnám sem hefur það að markmiði að efla
doktorsnám í bókasafns­ og upplýsingafræði. Slíkt sam­
starf milli Norðurlandanna má rekja til ársins 1998 þegar
NordIS­Net ﴾Nordic Information Studies Research
Education NETwork﴿ var komið á fót en það var styrkt til
fimm ára af Norfa ﴾1998­2002﴿. Árið 2004 tók NORSLIS
við sem samstarfsnet og fékk til þess fimm ára styrk frá
NordForsk ﴾2004­2008﴿ og komu háskóladeildir í Balt­
nesku löndunum þá einnig inn í samstarfið. Háskóla­
deildirnar sem að NORSLIS standa eru flestar litlar og
eiga erfitt um vik með að halda úti doktorsnámi einar og
sér. Það hefur því verið mikil þörf fyrir þær að taka
höndum saman og hjálpast að við að byggja upp og efla
doktorsnám í greininni og hefur samstarfið reynst far­
sælt frá upphafi ﴾Ágústa Pálsdóttir, 2009b; Norslis,
2012﴿.
Sú breyting hefur orðið á náminu að frá og með há­
skólaárinu 2013­2014 hefur BA­nám í greininni verið
lagt niður. Forsaga breytinganna er sú að þegar MLIS­
námið var sett á fót haustið 2004 var ákveðið af fjár­
hagsástæðum að samkenna að stærstum hluta nám á
BA­ og MLIS­stigi. Þá þegar var stefnan að halda skyldi
allri kennslu á mismunandi háskólastigum algerlega að­
greindum í nánustu framtíð. Þar vógu gæðamál námsins
þyngst bæði hvað kennslufyrirkomulag og námsframboð
varðaði. Reyndin varð þó sú að til þess að geta boðið
upp á MLIS­nám samhliða grunnnámi hefur af fjárhags­
ástæðum frá upphafi þurft að samkenna nær öll nám­
skeið sem augljóslega er ekki ákjósanlegt. Á árinu 2013
var orðið ljóst að á sama tíma og nemendum í
grunnnámi fækkaði fjölgaði nemendum í framhaldsnámi
á milli ára.
Með þróun undanfarinna ára í huga er útséð með
að hægt verði að aðskilja BA­ og MLIS­nám í framtíðinni
eins og upphaflega var gert ráð fyrir. Með því að fella
grunnnámið niður býðst tækifæri til þess að byggja frek­
ar upp nám á meistarastigi ﴾MA­, MIS­ og diplómanám﴿.
Í þessu sambandi má geta þess að ýmsir telja það góð­
an kost fyrir upplýsingafræðinga að tileinka sér efnis­
þekkingu á sviði utan upplýsingafræði. Það geri störf
þeirra þýðingarmeiri og skapi þeim fleiri atvinnutækifæri
﴾Jóhanna Gunnlaugsdóttir, 2004; Hjørland, 2002﴿. Hvað
MIS­námið varðar hafa nemendur þá þegar öðlast
þekkingu á öðru fræðasviði og sé litið til MA­námsins
hafa nemendur tækifæri til þess að styrkja þekkingu
sína á öðru fræðasviði þar sem gefinn er kostur á miklu
vali í þeirri námsleið.
Þess eru ýmis dæmi innan Háskólans að náms­
brautir hafi fellt grunnnám niður og kenni námsgreinina
einungis á framhaldsstigi svo sem í Bandaríkjunum og
Bretlandi. Jafnframt má geta þess að í mörgum ná­
grannalöndum er upplýsingafræði einungis kennd á