Bókasafnið - 01.06.2014, Side 62

Bókasafnið 38. árg. 2014
62
framhaldsstigi. Það var því mat námsbrautar í bóka­
safns­ og upplýsingafræði, Félags­ og mannvísinda­
deildar og stjórnar Félagsvísindasviðs að rétt væri að
stefna í þá átt við þróun námsins í Háskóla Íslands. Í
framhaldinu lagði Félagsvísindasvið Háskólans, hinn 19.
september 2013, til þá breytingu við háskólaráð á 84.
grein reglna fyrir Háskóla Íslands, nr. 569/2009, að
bókasafns­ og upplýsingafræði yrði einungis kennd á
framhaldsstigi ﴾MA, MIS, diplómanám og PhD﴿ en
grunnnám yrði látið niður falla. Á fundi háskólaráðs 3.
október 2013 var tillaga Félagsvísindasviðs um niður­
fellingu grunnnáms í námsgreininni samþykkt ﴾Háskóli
Íslands, 2013b﴿. Háskólaráð hefur jafnframt tekið þá
ákvörðun að breyta heiti námsgreinarinnar úr bóka­
safns­ og upplýsingafræði í upplýsingafræði ﴾Háskóli Ís­
lands, 2013c﴿.
Umræður og samantekt
Í upphafi greinarinnar var fjallað um samfélagslega
þætti sem urðu til þess að þörf skapaðist fyrir sérmennt­
að starfsfólk í bókasafns­ og upplýsingafræði. Þá var
gerð grein fyrir sögu, stöðu og þróun námsgreinarinnar
innan Háskóla Íslands.
Námsgrein í bókasafns­ og upplýsingafræði við Há­
skólann hefur að flestu leyti þróast í takt við kröfur, ytra
umhverfi og þarfir samfélagsins sem endurspeglast
meðal annars í því að nemendum hefur gengið vel að fá
störf við sitt hæfi að námi loknu.
Í ESB/EFTA­gæðamatsskýrslunni var lagt til að
samstarf námsgreinarinnar og Landsbókasafns Íslands –
Háskólabókasafns yrði aukið ﴾External Review Team,
1995﴿. Samningur hefur verið undirritaður milli Há­
skólans og safnsins þar sem meðal annars er kveðið á
um aukin tengsl þess við námsbrautina ﴾Háskóli Íslands,
2004b﴿. Teknar hafa verið ákvarðanir um aukið samstarf
milli námsbrautarinnarog safnsins varðandi kennslu og
leiðsögn og er þess vænst að báðir aðilar njóti góðs af.
Samstarfi hefur jafnframt verið komið á við mörg bóka­
og skjalasöfn og aðrar stofnanir og fyrirtæki.
Með tilliti til ábendinga höfunda ESB/EFTA­skýrsl­
unnar ﴾External Review Team, 1995﴿ hefur verið unnið
að mótun stefnu og markmiða fyrir námsbrautina og
nauðsynlegt er að halda þeirri vinnu áfram. Slík vinna
þarf að vera í stöðugri endurskoðun. Jafnframt þarf sí­
fellt að fylgjast með breytingum sem varða fræðigreinina
og meta gæði náms og kennslu hverju sinni á þeim
grundvelli ﴾Jóhanna Gunnlaugsdóttir, 2005﴿.
Á þeim tíma sem ESB/EFTA­skýrslan var gefin út
voru fjórir fastir kennarar starfandi við námsgreinina. Nú
hefur hún hins vegar einungis á að skipa þremur föstum
kennurum sem ekki er viðunandi auk þess sem það
stefnir í að þeir verði aðeins tveir á næsta háskólaári. Í
skýrslunni ﴾External Review Team, 1995﴿ er lagt til að
skrifstofu­ og stoðþjónusta verði aukin og bætt. Sú hefur
orðið raunin og það hefur meðal annars haft í för með
sér að fastir kennarar hafa meira ráðrúm til þess að
stunda rannsóknir og bæta kennslu. Rannsóknarvirkni
fastra kennara hefur eflst til muna svo og rannsóknir
nemenda eftir að framhaldsnámi var komið á fót í náms­
brautinni.
Gæta þarf þess að námsframboð sé ætíð í sam­
ræmi við kröfur og kennsla í grundvallarþáttum greinar­
innar sé ávallt nægjanleg. Það kallar hins vegar á aukið
fé sem því miður ríkir ekki bjartsýni um í nánustu framtíð
á tímum niðurskurðar. Hafa ber í huga að eigi markmið
námsbrautarinnar að ná fram að ganga hvað aukið
námsframboð varðar brennur mest á að ráða fleiri fasta
kennara.
Aðsókn að námi í bókasafns­ og upplýsingafræði
hefur verið tiltölulega stöðug þótt einhverju muni til eða
frá á milli ára. Á háskólaárinu 2013­2014 stunduðu 117
nemendur nám í greininni á öllum stigum háskólanáms
﴾Jóna Margrét Guðmundsdóttir vefpóstur, 2. janúar
2014﴿. Aðsókn fyrir háskólaárið 2014­2015 lofar góðu
og væntingar eru um að fjöldi nemenda muni aukast.
Umsóknir í MLIS­nám hafa komið úr ýmsum greinum en
flestir hafa kennaramenntun að baki ﴾Anna Margrét
Eggertsdóttir vefpóstur, 16. apríl og 4. maí 2012; Háskóli
Íslands, 2003­2014﴿.
Með nýorðnum breytingum á náminu gefst tækifæri
til þess að auka námskröfur í samræmi við menntun­
arstig og fagkröfur í nútímaþjóðfélagi og fara að dæmi
margra annarra háskóla og bjóða einungis upp á fram­
haldsnám í greininni. Með því að fella niður samkennslu
við grunnnám skapast tækifæri til þess að miða námið
eingögnu við kröfur sem gilda um framhaldsnám á há­
skólastigi. Þetta skapar svigrúm í kennslunni sem ekki
var til staðar áður. Nú er boðið upp á þrjár námsleiðir í
meistaranámi, það er MA­nám, MIS­nám og diplóma­
nám. Óskandi væri að sem flestir sem lokið hafa BA­
námi í greininni sjái sér fært að bæta við sig námi á
meistarastigi.
Nauðsynlegt er fyrir íslenska bókasafns­ og upplýs­
ingafræðinga sem stétt að standa jafnfætis kollegum
sínum erlendis. Þá skiptir ekki síður máli að þeir verði
ekki eftirbátar annarra stétta með háskólamenntun á Ís­
landi sem hafa sótt sér framhaldsmenntun í síauknum
mæli. Því er það lykilatriði að greinin sé ávallt tilbúin til
að horfa fram á veginn og sé opin fyrir því hvernig námið
getur best nýst til að flytja stéttina áfram og upp á við.
Tilgangurinn með breytingunni er að lyfta menntun­