Dagblaðið Vísir - DV - 17.09.2010, Blaðsíða 32

É
g er hálffeimin við þetta viðtal,“
segir Ragna. „Ég hef alltaf fylgt því
prinsippi að neita aldrei viðtali því
mér fannst að almenningur ætti
heimtingu á að vita eitthvað um mig
og hvað ég væri að gera. Bakland mitt
var í rauninni allir, því ég átti ekkert bakland inni í
einhverjum þingflokki. Ég hef íhugað að hætta að
veita viðtöl en ákvað að láta slag standa.“
Við sitjum í gömlu sófasetti í stofunni heima
hjá Rögnu. Heimili hennar er engu öðru líkt. Sögu-
frægt líka. Hér leigði Þórbergur Þórðarson herbergi
og hér skrifaði hann Bréf til Láru. Teppi er á gólfum,
veggfóður á veggjum og sófasettið er antík. Það er
líkt og tíminn hafi staðið kyrr. Í frönskum gluggum
þekja pottablóm gluggakisturnar og gefa lit og líf í
annars brúntóna litapalettuna. Húsið keyptu þau
árið 2005 áður en húsnæðisverð rauk upp úr öllu
valdi.
Alltaf verið tískudrós
Hún er vel til fara að vanda, klædd
í kjól frá Soniu Rykiel og svartlakk-
aða ballerínuskó. Hún er tískudrós
og eyðir háum upphæðum í föt. „Ég
hef verið svona frá því að ég man
eftir mér. Ég man eftir mér þar sem
ég sat á gólfinu í mátunarklefa klædd í velúrsam-
festinginn sem mig langaði í en mömmu fannst
of snollaður á mig og neitaði að fara fyrr en hún
hafði látið hann eftir mér. Ef ég á einhverjar slæmar
minningar úr æsku þá var það að þurfa að klæðast
úlpu sem mér fannst ekki flott. Ég tók það rosalega
nærri mér,“ segir hún og hlær hátt. „Ég hef alltaf
hugsað mikið um þetta en ég skal alveg viðurkenna
það að mér finnst langskemmtilegast að gera góð
kaup á útsölu. Þegar ég var ráðherra passaði ég mig
á því að vera virðuleg af virðingu fyrir embættinu
og almenningi. Íklæðast starfinu.“ Þegar hún kom
fyrst út á vinnumarkað var henni ráðlagt að fara að
kaupa sér dragt ef hún vildi að fólk tæki hana al-
varlega. „Ég fór og keypti mér dragt en ég átti líka
mussur og gekk í þeim. Ég blæs á það að maður
þurfi að vera svona eða hinsegin til að vera tekinn
alvarlega. Ef einhver ákveður að taka mig ekki al-
varlega af því að ég er asnalega klædd þá er það
hans mál,“ segir hún ákveðið.
Ég stenst ekki mátið og spyr hvað hún eigi mörg
pör af skóm. „Ég veit það ekki,“ segir hún og dæs-
ir. „Mér finnast þau fá en maðurinn minn segir að
þau séu mörg. Ég fæ samviskubit ef ég eyði pen-
ingum í óhófi en reyni að réttlæta það þegar kem-
ur að skóm og fatnaði. Það er veikleiki. Ég ætti ekki
að vera svona hégómagjörn.“ Hún hefur samt ekk-
ert tapað sér í lífsgæðakapphlaupinu þar sem hún
ekur um á Volvo af árgerð 1995 sem á meira að
segja eftir að fá skoðun, segir hún og andvarpar.
Símtalið frá Jóhönnu
Ragna var alin upp á Alþingi, eins og hún orðar
það, þar sem hún hóf starfsferil sinn. Hún fór svo
yfir í heilbrigðisráðuneytið og þaðan ætlaði hún í
lögmennsku árið 2002. „Svo sá ég auglýsingu þar
sem auglýst var eftir skrifstofustjóra í dómsmála-
ráðuneytinu. Mér fannst það bara vera fyrir mig.“
Hún sótti um og fékk starfið. Þar
ætlaði hún að vera í fimm ár en
ílengdist fram til ársins 2008 þeg-
ar henni var boðið að fara yfir í for-
sætisráðuneytið. Þremur vikum
síðar fékk hún óvænt símtal frá Jó-
hönnu Sigurðardóttur forsætisráðherra. „Aldrei
hafði mér dottið sá möguleiki í hug að ég yrði ráð-
herra, aldrei,“ segir hún og leggur áherslu á orð sín.
„Mér brá þegar Jóhanna hringdi en mér fannst ég
ekki geta sagt nei. Ég hefði ekki getað litið í spegil ef
ég hefði sagt nei. Ég hafði verið angistarfull yfir því
hvort ég væri að gera nóg vegna bankahrunsins og
þarna var kallið komið. Ég varð bara að gera þetta.
En þetta var stórt skref því ég hafði starfað lengi
sem hinn hlutlausi embættismaður. Ég var smeyk
við það að stíga út úr því og kveið mest fyrir því.“
Með allar áhygggjur heimsins
Kallið barst á föstudegi en svo fór það svo að rík-
isstjórnin var ekki mynduð fyrr en á sunnudeg-
inum. „Ég man nánast ekkert eftir þessari helgi,“
segir Ragna hlæjandi. „Ég sveiflaðist á milli þess
að vera sátt við það að hafa sagt já og sjá mikið eft-
ir því. Þegar Jóhanna spurði mig svaraði ég strax
játandi. Munnurinn á mér sagði bara já. Það voru
mín fyrstu viðbrögð. Fyrstu viðbrögð eiginmanns-
ins voru: „Hvað ertu búin að koma þér út í?“ Ég
heimsótti foreldra mína og tengdaföður og við
ákváðum að þetta yrði okkar sameiginlega verk-
efni því þótt ég sé ekki dugleg í heimilishaldinu
þá munar nú samt eitthvað um mig. Fyrstu mán-
uðina sá stórfjölskyldan alveg um heimilishaldið.
Dætur mínar, sem voru þá 9 ára og 16 ára, spurðu
vikulega hvenær ég myndi hætta sem ráðherra.
Ég svaraði alltaf „bráðum“. Eftir nokkra mánuði
sögðu þær: „Já, en mamma, þú segir þetta allt-
af. Hvenær hættir þú?“ Eftir hálft ár hættu þær
að spyrja. Þær voru farnar að venjast þessu og ég
líka.“
Fyrstu mánuðina sem dómsmálaráðherra
vaknaði Ragna á hverjum einasta morgni með
allar áhyggjur heimsins á herðum sér. „Mér
fannst þetta gífurleg ábyrgð og ég
hafði miklar áhyggjur en ég lærði
svo að takast á við álagið og láta
það ekki íþyngja mér svona rosa-
lega. Ég fór að geta litið glaðan
dag líka.“
Ragna er reyndar einstaklega glaðlynd. „Ég
hef ferlega gaman af því að grínast og geri gjarna
grín að sjálfri mér. Oft hef ég þurft að einbeita
mér að því að vera alvarleg þegar það er óviðeig-
andi að vera skellihlæjandi. En maður leynir ekki
eðli sínu, því miður eða sem betur fer.“
„Ég hikstaði og stamaði“
Hún var óvön því að koma fram í fjölmiðlum og
óttaðist það mjög. „Daginn eftir að ríkisstjórnin
tók við þurfti ég að koma fram í Kastljósi. Ég var
dauðhrædd. Ég hélt að ég myndi ekki lifa þetta af.
Ég skildi ekki hvernig fólk gat mætt í sjónvarps-
sal og verið sallarólegt. En svo var það allt í lagi.
Líka það að svara spurningum fréttamanna fyrir
framan sjónvarpsmyndavélar. Þegar á reyndi var
þetta ekkert mál.“ Hún hlær og rifjar upp atvik úr
embættistíð sinni, áður en hún varð ráðherra. „Ég
hikstaði og stamaði svo hroðalega að viðtalið var
aldrei birt. Örugglega af því að ég stóð mig svo
illa.“
Niðurrifið í pólitíkinni
Annað sem hún áttaði sig á í ráðherratíðinni var
að hún væri kona. Fram að því hafði hún aldrei
hugsað neitt sérstaklega út í það. „Móðir mín
hafði mikinn áhuga á kvenréttindabaráttunni en
mér fannst jafnrétti svo sjálfsagt að það þyrfti ekki
að ræða það. Nú hef ég séð að baráttunni er ekki
lokið. Það er bara spurning hvenær í lífinu þú rek-
ur þig á. Ég fór ekki að reka mig á fyrr en eftir að
ég tók við sem ráðherra. Það sem körlum þykir
gjarna veikleiki þykir konum oft styrkleiki. Marg-
ir reyna að fá mann til að taka ákvörðun í svona
embætti og þá er oft spurningin hvort maður á
að kýla á það eða gera það öðruvísi. Ég var ekki
mikið fyrir það að kýla á það án þess að vera með-
vituð um það hvað ég væri að gera, af hverju og
á hvaða forsendum. Ég vildi ekki
taka ákvörðun bara til að sýna að
ég gæti tekið ákvörðun.“
Hún hefur þegar lýst því yfir
að hún ætli ekki í pólitík. Þegar
hún svarar því hvernig það var að
kynnast pólitíkinni í svo miklu návígi segir hún:
„Áhugavert. Mjög áhugavert. Þetta er reynsla sem
ég hefði ekki viljað missa af en pólitíkin höfðar
ekki til mín.“ Hún sýpur á teinu. „Ég býst við að
þegar þú ert komin inn í pólitíkina fyrir alvöru þá
fyrst byrji ballið. Ef ég má segja það þá finnst mér
þetta of mikið niðurrif.“
Þar sem hún var utan þings og utan flokka varð
hún ekki vitni að átökunum sem eiga sér stað í pól-
itíkinni. „Slíkt fer ekki fram við ríkisstjórnarborðið.
Ég er því ekki dómbær á það hvernig pólitíkin fer
fram bara af því að ég sat í ríkisstjórn.“
Endurkoma Ögmundar
Formenn þingflokkanna, Jóhanna og Steingrímur,
voru hennar helstu tengiliðir við ríkisstjórnina.
Hún segir að samstarfið hafi gengið mjög vel hvað
hana varðaði en hún vilji þó ekki tjá sig meira um
þetta. „Kannski tala ég um það seinna. En ég verð
að passa mig á því að segja ekki meira en ég þoli að
lesa í blaðinu.“
Hún átti aldrei von á því að sitja svo lengi í emb-
ætti og var því ekki svekkt þegar henni var skipt út
fyrir Ögmund. „Það var farið að tala um endur-
komu Ögmundar daginn sem hann hætti og nú er
hann kominn. Ég bjóst við því að þetta yrði svona
þriggja mánaða verkefni. Þannig að mér fannst
eitt ár og sjö mánuðir ótrúlega langur tími. Nokk-
uð snemma var farið að tala um það að mér yrði
skipt út. Auðvitað getur verið erfitt að missa ekki
einbeitinguna undir slíkum kringumstæðum en ég
ákvað að láta það ekki hafa áhrif á mig. Ég vissi það
auðvitað ekki fyrir víst að ég yrði látin fara fyrr en
það var tilkynnt, en það kom mér alls ekki í opna
skjöldu.“
Með samviskubit
Yngri dóttir hennar kemur inn og heilsar. „Hæ, ást-
in,“ segir Ragna. „Ég er í viðtali, hjartað mitt.“ Stelp-
an meðtekur skilaboðin og fer inn í
annað herbergi.
Erfiðast var að kveðja samstarfs-
fólk til margra ára. „Það var skrýtið
og tilfinningaþrungið.“ Hún ætlar
ekki aftur í sama starf og hún gegndi
áður í ráðuneytinu. „Það er ekki
mjög heillandi tilhugsun að fara aft-
ur á sama stað. Það væri ekki bara
það að standa í stað heldur að fara
pínulítið aftur á bak.“
Hún hefur samt ekki hugmynd
um hvað hún tekur sér fyrir hendur.
Það mun ráðast á komandi vikum
eða mánuðum. „Ég er svo nýhætt
sem ráðherra að ég er ekki komin
á þann stað að ég geti gefið eitthvað
út um það. Ég er týpískur Íslend-
ingur, með samviskubit yfir því að
taka mér smá frí en ég hef ekki tekið
mér alvöru sumarfrí síðan 2007 og
ætla að leyfa mér það. Mér líður illa
í fríi og það er eitthvað sem ég þarf
32 VIÐTAL UMSJÓN: INGIBJÖRG DÖGG KJARTANSDÓTTIR ingibjorg@dv.is 17. september 2010 FÖSTUDAGUR
„Ég var mjög einmana“
Ragna Árnadóttir fæddist mánuði fyrir tímann,
var pínulítil písl þar til hún varð fjórtán ára og sköllótt þar
til hún varð fjögurra ára. Hún átti hamingjusama æsku
nema hvað hún var lamin í skóla í Danmörku og þjáðist
af einmanaleika þegar hún flutti að heiman 16 ára. Þá var
hún í uppreisn gegn kröfunum sem gerðar voru til hennar
og hvítþvoði englastimpilinn af sér. Aldrei datt henni í
hug að hún yrði ráðherra og enn síður að hún yrði nefnd
sem næsti forseti Íslands. Hún er kona sem kann ekki að
elda og þarf að reiða sig á eiginmanninn þegar hún býður
vinum í mat. Að sama skapi hefur hún átt lítinn tíma með
börnunum. Nú stendur til að bæta úr því. Hún ætlar að ná
tökum á vinnufíkninni og sjá um matinn fyrir fjölskylduna.
Ég hélt að ég myndi
ekki lifa þetta af.
Auðvitað komu upp
atvik sem mér
fannst hroða-
legt að fást við
en þegar þeim
var lokið vissi ég
að ég hafði lifað
það af, komist í
gegnum það. Eins
og mót mælin við
heimili mitt.
Maður leynir ekki
eðli sínu.