Són - 01.01.2003, Side 29

Són - 01.01.2003, Side 29
UM BRAGHRYNJANDI AÐ FORNU OG NÝJU 29 En í næstsíðustu línunni er kliðurinn rofinn og allt í einu kemur lína sem byrjar á áhersluatkvæði: s v v s v s v s Drjúpi hana blessun drottins á Hérna myndast spenna milli hinnar reglulegu hrynjandi línanna á undan og textans í síðustu línunni. Ef sagt er að bragformið sé eins og því hefur áður verið lýst, þ.e. að það eigi að byrja á hnigi og síðan skiptist á ris og hnig og þannig myndist stígandi hrynjandi, þá verður að gera ráð fyrir að spenna ríki milli þessa braglínuforms og málsins sem fyllir það. Í þessu tilviki er áreksturinn af tvennum toga. Annars vegar er árekstur orðáherslunnar drjúp- við hnig bragarháttarins og hins vegar eru atkvæðin einu of mörg ef þau eru öll borin fram: „Drjúpi hana.“ Hið síðarnefnda leysist raunar með samdrætti, þannig að áherslulausa i-ið í drjúpi hverfur á undan hana (drjúp’ana), en þá verður til þríkvæður áhersluliður. Hinn áreksturinn stafar af því að í venjulegu tali er það eðlileg hrynjandi í setningu að sagnmyndin drjúpi sé sterkari en fornafnsmyndin hana. En þessi árekstur verður af ásettu ráði frekar en af klaufaskap og þjónar listrænum tilgangi. IV Bragform, formgerðir, texti og flutningur Eins og áður segir er eðlilegt að hugsa sér að bragarhættir séu eins konar sértæk mynstur eða form sem skáldin og þeir sem njóta brag- arins hafa í huganum. Til eru mismunandi bragform eins og fer- skeytla, dróttkvæður háttur, limra, sonnetta o.s.frv. Bragarhættir eru sem sé form. Hvert form hefur ákveðnar reglur um hrynjandi, rím og stuðlasetningu og innan bragarháttanna eru skilgreindar fomgerðir (strúktúrar), svo sem lína og bragliður. Langa línan í limrunni, v s v v s v v s, er sem sé formgerð innan limruformsins og líka stutta línan, v s v v s, og limruformið hefur ákveðnar reglur um það hvernig þess- um formgerðum ber að raða saman. Á sama hátt má segja að línur ferskeytlunnar séu formgerðir sem raðað er saman samkvæmt ákveð- inni reglu, þ.e. fyrst kemur s v s v s v s og síðan s v s v s v. Þessu til viðbótar eru svo að sjálfsögðu gerðar formlegar kröfur um stuðla- setningu og rím sem þrengja formið enn frekar. Dæmin um það þegar spenna myndast milli bragar og texta, forms og samsetningar sýna glöggt að flutningur kveðskapar skiptir miklu máli og í raun verður kröfunum um hrynjandi ekki fullnægt fyrr en kvæðið er flutt. Bragarhættirnir byggjast á hljómi málsins. Þess vegna
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104

x

Són

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Són
https://timarit.is/publication/1139

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.