Són - 01.01.2003, Page 98

EINAR SIGMARSSON98
algengari í útleitnum ljóðum en hverfur hér í skuggann af fimi
skáldsins sem hafði auga fyrir markvissri byggingu.23
V Lítið eitt um hugsanlegar vísanir
Kvæði eru sett saman á árunum 1940–1944 en samt er þar lítið um
beina pólitíska ádeilu.24 Kristinn E. Andrésson telur það stafa af fögn-
uði Snorra yfir að vera aftur umvafinn íslenskri náttúru: „[S]káldgáfa
hans lifnaði og frjóvgaðist er hann kom heim aftur, en gleðin yfir
heimkomunni til landsins tendraðist í bjarta sól af sigurfögnuði þjóð-
arinnar.“25 Þorleifur Hauksson hyggur að í náttúruljóðunum í Kvæðum
hafi Snorri séð „athvarf í fögnuðinum yfir fegurð náttúrunnar og jafn-
vel fyrirheit ókominna daga“.26 Páll Valsson les úr bókinni „gleði og
hrifningu yfir því að vera kominn heim, hafa fundið rætur sinnar
eigin ljóðlistar. [...] Kvæði er[u] fagnaðaróður þess manns er hefur
fundið það er hann leitaði að og var hjartfólgið“.27 Til sanninda-
merkis bendir hann á fyrstu bók Snorra, skáldsöguna Høit flyver ravn-
en (Hátt flýgur hrafninn) frá 1934, en hún er skrifuð á norsku og segir
frá Steinari Arnarsyni, ungum málara sem þarf að kljást við sjálfan sig
og list sína.
Snorri var nokkuð fyrir að vísa til norrænnar goðafræði. Ofurnæm
heyrn dagsins í „Haustið er komið“ vekur hugrenningatengsl við
Heimdall, útvörð goða, en hann „heyrir ok þat er gras vex á jÄrðu
23 Ljóð með margþættu efni og fjölbreyttum myndum eru kölluð útleitin (sænska ex-
pansionslyrik) en miðleitin ljóð (sænska koncentrationslyrik) eru stutt og orðfá, með einn
óskiptan efniskjarna og án margbrotinnar myndbyggingar (sjá Óskar Halldórsson
1977:142–147). Eysteinn Þorvaldsson (1980:252) telur að Snorri hafi „stefnt til
stöðugt meiri hnitmiðunar og ort mörg afar myndræn ljóð í knöppum stíl sem erfitt
mun að jafnast við að listfengi“. Við svipaðan tón kveður hjá Páli Valssyni
(1990:40, sjá líka bls. 76) sem segir að flest ljóð Snorra í Kvæðum séu „útleitin og
mælsk, öndvert við hans síðari bækur“, litaorðum fari til dæmis fækkandi með
hverri bók. Hann efast samt ekki um að „Haustið er komið“ beri vitni „um hnit-
miðun og hversu þrauthugsuð ljóð Snorra eru að uppbyggingu“ (Páll Valsson
1990:42).
24 Helga Kress hefur fært fyrir því rök að í kvæðinu „Mér dvaldist of lengi“ í bókinni
Á Gnitaheiði sé þjóðfélagsleg skírskotun sem „liggur ekki í orðanna bókstaflegu
[svo!] hljóðan heldur í myndmáli […] og formgerð“ (Helga Kress 1981:143). Hún
telur að svipuðu máli geti gegnt um fleiri nýlýrísk ljóð Snorra og nefnir til sög-
unnar „Í Úlfdölum“ í Kvæðum. Í báðum þeim ljóðum er brugðið upp náttúrumynd
en enginn mælandi (enginn ég) er í kvæðinu „Haustið er komið“ enda minnist
Helga ekki á það.
25 Kristinn E. Andrésson (1953:107, sjá líka bls. 106).
26 Þorleifur Hauksson (1967:38–39).
27 Páll Valsson (1990:167).