Són - 01.01.2004, Qupperneq 59

MÁLSHÁTTAKVÆÐI 59
1 yndið láta engir falt:
‘enginn vill láta ham-
ingju sína fala’ eða ef til
vill eins og Möbius70
skýrir: ‘zufriedenheit
ist nicht für geld zu
haben’, þ.e. hamingjan
verður ekki keypt með
fé. 2 alloft verður í hreggi
svalt: auðskilið. hregg: er
hér í hinni venjulegu
merkingu: ‘snjókoma, slydda’. 3 andaðs drjúpa minjar mest: býsna óljóst
vísuorð. Í handritinu stendur drjúpa en Konráð Gíslason71 breytti því í drúpa:
‘lúta höfði, vera hryggur’. Konráð hyggur að hugsunin sé þessi: ‘Minder om
en kær person, der, skönt i live, dog er fjernet fra os på en eller anden måde,
men fremfor alt minder om en elsket afdöd, (drúpa, d.e.) synes selv at sörge,
i det de fylde den forladtes sjæl med vemod’. Konráð minnir einnig á vísu
Hallsteins Þengilssonar sem hann kvað „þá er hann sigldi af hafi og frá
andlát föður síns: Drúpir HÄfði, / dauðr es Þengill, / hlæja hlíðir / við
Hallsteini.“72 4 magran skyldi kaupa hest: þetta máltæki kemur líka fyrir í 83.
vísu „Hávamála“ magran mar kaupa. Yfirleitt hefur þetta verið skýrt
þannig að hesturinn væri ódýrari magur en síðan mætti fita hann eftir kaupin
heima á búinu. 5 ærið þykir viðkvæm vá: ‘hætta (skyndileg) er einkar viðsjár-
verð’. Orðið vá er einkum haft um yfirþyrmandi, óvænta hættu, sbr. til dæmis
orðalagið um dauða Baldurs í 33. vísu „Völuspár“: vá Valhallar. 6 vinfengin eru
misjöfn þá: ‘vinátta reynist (þá) mistraust’. 7–8 fasthaldur varð á Fenri lagður /
fíkjum var hann mér rammligur sagður: ‘fjöturinn (þ.e. Gleipnir) var lagður á
Fenrisúlf, sá var mér sagður feiknasterkur’. fasthaldur: eiginlega ‘sá sem held-
ur e-u föstu’. Orðið kemur einnig fyrir í Snorra-Eddu sem nafn á einhvers
konar nagla.73 Þetta er eitt dæmi af allmörgum sem virðast sýna að skyldleiki
sé með „Málsháttakvæðinu“ og Snorra-Eddu. fíkjum: ‘ákaflega’, skylt fíkinn, fíkn
og fleiri orðum af þeirri rót. Orðið er notað hér sem áhersluorð með lo. og
eru fleiri dæmi um slíkt: fíkjum grimmur: ‘ákaflega grimmur’.
21
70 Möbius (1873:36).
71 Konráð Gíslason (1897:141).
72 Íslenzk fornrit I (1968:272).
73 Edda Snorra Sturlusonar II b. (1852:494).
Yndið láta engir falt.
Alloft verður í hreggi svalt.
Andaðs drjúpa minjar mest.
Magran skyldi kaupa hest.
Ærið þykir viðkvæm vá.
Vinfengin eru misjöfn þá.
Fasthaldur varð á Fenri lagður,
fíkjum var hann mér rammligur sagður.