Són - 01.01.2004, Blaðsíða 137

HVERS MEGA SÍN ORÐ LJÓÐSINS? 137
Einsemd
Lítum fyrst á tvö kvæði sem bæði hafa 1. pers.-sjónarhorn og tjá ein-
semd manns sem tekst ekki að ná tengslum við aðra þótt hann langi
til þess. Hér er um að ræða ljóð eftir Davíð Stefánsson og Stein Steinar.
Kvæðabálkur Davíðs „Ég sigli í haust“:5 fjallar um einsemd. Skýrust
er tjáning þessa hugarástands og afleiðinga þess í IV. kvæði bálksins:
Ég berst fyrir bylgjum og stormi
frá landi til lands.
Ég bið ekki lýðinn um lof
eða lárviðarkrans.
Ég þrái að vera með vinum,
og þó er ég alls staðar einn,
alls staðar útlendingur,
alls staðar förusveinn.
Kvæði mín eru kveðjur.
Brimið brotnar við naust.
Ég kom að sunnan í sumar
og sigli í haust.
Í kvæðinu er yrkisefnið reifað og útskýrt svo að ætla má að allt liggi
ljóst fyrir. Líkingar gegna ekki miklu hlutverki en þó líkir mælandinn
sér við skip sem hrekst fyrir veðri og vindum, og á þeirri óeirð virðist
enginn endir. Þetta er ljóðrænt kvæði, kveðandin er hnökralaus og
skáldinu tekst að gæða stílinn seiðandi hrynjandi með markvissu
orðavali í þessum þýða brag. Lýsing hins eirðarlausa förusveins er
mörkuð nokkrum trega. Hann mælir sjálfur í kvæðinu og gerir hér
grein fyrir sjálfsmynd sinni, rótleysi og einmanaleika.
Steinn Steinarr yrkir um sama vandamál í ljóði sem heitir beinlínis
„Sjálfsmynd“ en tjáningin er öll í ljóðmyndinni, yrkisefnið verður að
mynd:6
Ég málaði andlit á vegg
í afskekktu húsi.
Það var andlit hins þreytta og sjúka
og einmana manns.
5 Davíð Stefánsson (1924:7).
6 Steinn Steinarr (1937:66).