Són - 01.01.2004, Blaðsíða 76

ÞÓRÐUR HELGASON76
Ó! heilsið öllum heima rómi blíðum
um hæð og sund í drottins ást og friði;
kyssið þið, bárur! bát á fiskimiði,
blásið þið, vindar! hlýtt á kinnum fríðum.
Vorboðinn ljúfi! fuglinn trúr sem fer
með fjaðrabliki háa vegaleysu
í sumardal að kveða kvæðin þín!
heilsaðu einkum ef að fyrir ber
engil með húfu og rauðan skúf, í peysu;
Þröstur minn góður! það er stúlkan mín.
Ekki leikur á tveim tungum að innreið sonnettunnar í íslenska ljóða-
gerð auðgaði fábreytt ríki skáldskaparins. „Ég bið að heilsa“ eftir
Jónas Hallgrímsson var nýr háttur með nýju rími. Klofarímið (stund-
um nefnt rammarím) (abba) í ferhendunum tveimur í ítölsku sonnett-
unni var lítt þekkt á Íslandi og rímið abcabc, algengasta rím þríhendn-
anna, óþekkt — nema í einum gömlum hætti, svokölluðum Skáld-
Sveins-hætti, eða afbrigði hans. Nú verður hugað að því hvernig þetta
nýja rím þríhendnanna, sem Jónas kynnti, festi rætur í öðrum háttum
sem höfðu sex línur. Ekki er vafi á að þessi nýja rímröð á rætur í
sonnettuforminu og gaf skáldunum ný færi til landvinninga. Lítum
fyrst til frænda okkar á Norðurlöndunum.
Rím þetta hefur ekki fengið nafn á íslensku en Norðmenn tala um
fletterim, Danir um slyngerim eða arabesk-rim en Englendingar um inter-
laced rhyme. Hér verður hugtakið flétturím notað.
Hallvard Lie sýnir í stórvirki sínu Norsk verslære alls sextán hætti
með ríminu abcabc (hér er ekki gerður greinarmunur á karlrími og
kvenrími) og nokkra aðra sem áreiðanlega eiga rætur í tilraunum með
þetta rím. Fjórir þeirra eru búnir til af Wildenvey, tveir af Wergeland,
sömuleiðis tveir af Welhaven, en einn af hverjum þeirra Alf Larsen,
Stagnelius, Henrik Ibsen, Ingeborg Flood, H. Ch. Hammer, L.
Kvalstad, R. Hiort-Schøyen og Gustav Fröding. Fleiri komu við sögu
svo sem fram kemur í þessari grein.1
1 Lie (1967:172, 175, 216, 263, 264, 266, 275, 301, 392, 464, 472, 477, 547, 578, 634).