Gerðir kirkjuþings - 01.01.2000, Blaðsíða 74

tvenns konar frávik frá almenum reglum þeirra um skipan prestakalla og veitingu
prestsembætta.
Annars vegar virðist meginefni 51. gr. fólgið í þeirri sérreglu um veitingu
prestsembættis í Þingvallaprestakalli að Þingvallanefnd er tryggð aðkoma að vali í
embættið sem hún ætti að öðrum kosti ekki. Þessi aðkoma nefndarinnar að vali í
þetta embætti á sér þær skýringar að áður var það bindið í lög að skipaður prestur á
Þingvöllum skyldi jafnframt því embætti gegna starfi þjóðgarðsvarðar. sú tenging var
hins vegar rofin með 2. gr. laga nr. 150/1996, um breytingar á sérákvæðum í nokkrum
lögum er varða réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, og fellt úr lögum nr. 62/1990,
um skipan prestakalla og prófastsdæma og starfmenn þjóðkirkju íslands, að sami
maður skyldi gegna báðum þessum störfum. samhliða var gerð sú breyting á lögum
nr. 59/1928, um ffiðun Þingvalla, að Þingvallanefnd var valið að ráða
ffamkvæmdastjóra í stað umsjónarmanns áður. Fyrir þessum breytingum voru færð
þau rök að eðlilegra væri að veitingarvaldhafar væru ekki hvor af öðrum bundnir við
ráðstöfun starfa í þjóðgarðinum, enda mætti færa fyrir því gild rök að framangreind
skipan stríddi gegn grundvallarreglum stjómskipunarinnar um skiptingu starfa og
valdmörk ráðherra. Jafnffamt þótti eðlilegra og í betra samræmi við þá stefnu laga nr.
70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins, að völd og ábyrgð fari saman að
það stjómvald, sem færi með málefni þjóðgarðsins og væri að mestu leyti í höndum
þingskjörinnar stjómar, Þingvallanefhdar. réði ferðinni um hvaða starfslið væri
nauðsynlegt að halda í þjóðgarðinum á hverjum tíma.
Hins vegar er til þess að líta að kirkjuþingi var með 50. gr. laganna falið að
setja starffeglur um skipan sókna, prestakalla og prófastsdæma. Sú skipan er með
öðrum orðum almennt ekki lögákveðin. Þessar valdheimildir kirkjuþings eru aftur á
móti takmarkaðar að því að í 51. gr. er augljóslega gert ráð fyrir að til skuli vera
prestakall er nefnist Þingvallaprestakall.
Þegar þetta er virt í ljósi þeirrar stefnu, sem vikið var að í upphafi þessara
athugasemda og mörkuð var með lögum nr. 78/1997, hljóta þau frávik, sem 51. gr.
laganna felur í sér, að teljast böm síns tíma. Skýrt hefur nú verið skilið á milli þeirra
tveggja starfa sem áður var bundið í lög að sami maður skyldi gegna á Þingvöllum.
Engin haldbær rök standa því til að setja veitingu prestsembættis á þeim staði í annan
farveg en almennt gildir. Þá gerir 4. gr. reglna nr. 731/1998, um skipan sókna, ráð
fyrir að biskupafundur kanni árlega hvort þörf sé á breytingum á skipan sókna,
prestakalla og prófastsdæma, með hliðsjón af hagkvæmni, breytingum á mannfjölda í
sóknum, samgöngum, staðháttum og aðstæðum að öðm leyti, og búi tillögur um
breytingar þar á til kirkjuþings. Þrátt fyrir sögulega sérstöðu staðarins verður ekki séð
að ástæða sé til að undanskilja Þingvallasókn, eina sókna, slíku mati, sér í lagi þegar
til þess er litið að þar er sjálfsagt um eina fámennustu sókn landsins að ræða.
70