Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2013, Qupperneq 150

149
Sally Haslanger er prófessor í heimspeki við Massachusetts institute of
Technology. Hún lauk doktorsprófi frá Berkeley-háskóla í Kaliforníu árið 1985
og kenndi meðal annars við háskólana í Princeton og Ann Arbor, Michigan
áður en hún tók við stöðu við MiT.
Í upphafi ferils síns fékkst Haslanger mest við hefðbundna frumspeki og
vakti þá ekki síst athygli fyrir skrif sín um endingu hluta gegnum tíma. Meðal
annarra viðfangsefna hennar voru þekkingarfræði og fornaldarheimspeki.
Síðar tók Haslanger að einbeita sér að femínískri og félagslegri heimspeki og
hefur á þeim vettvangi skrifað um hlutlægni og hlutgervingu, félagslegt eðli
kyns og kynþátta og fjallað um fjölskyldur sem félagslega smíðisgripi. Segja
má að heimspeki Haslanger einkennist af því hvernig hún beitir verkfærum
frumspekinnar á félagslegan eða pólitískan veruleika, ekki síst þann veruleika
sem felur í sér ranglæti og mismunun af ýmsu tagi. Verkefnin sem hún tekst
á hendur snúast gjarnan um að greina frumspekilega þætti þeirra hlutverka
og kringumstæðna sem við finnum okkur í og hugtakanna sem setja okkur
þar skorður og setja svo fram tillögur að leiðum til úrbóta, ýmist hugmynda-
fræðilegra eða áþreifanlegra. Þannig eru hin frumspekilegu einkenni eða hið
félagslega smíðaða eðli, sem Haslanger leiðir í ljós, síður en svo óbreytanlegt
heldur er tilgangur hennar með frumspekilegri greiningu á hinum ýmsu sam-
félagsþáttum sem fela í sér ranglæti einmitt að sýna hvernig þessir þættir gætu
verið öðruvísi og betri.
Greinin „Kúgun: rasísk og önnur“ („oppression: Racial and other“) birtist
fyrst árið 2004 í safnritinu Racism in Mind sem ritstýrt var af Michael Levine
og Tamas Pataki. Hún var svo endurbirt 2012 í greinasafni Haslanger Resisting
Reality: Social Construction and Social Critique. Helsta markmið greinarinnar er
að komast að raun um eðli kúgunar og þótt titillinn vísi sérstaklega til kyn-
þáttakúgunar er hún í raun aðeins tekin sem dæmi og greiningin getur átt við
um hvaða kúgun sem er. Það sem einkennir kúgun er, samkvæmt Haslanger, að
Ritið 3/2013, bls. 149–182
sally haslanger
Kúgun: rasísk og önnur