Ritið : tímarit Hugvísindastofnunar - 01.10.2013, Side 172

171
Sumir kunna að kjósa að takmarka kúgun við þá sem líða beint vegna sér-
stakrar mismununar (þolendur ofbeldis, þeir sem neitað er um bætur og
þess háttar). Þó er sennilegt að aukin áhætta sem sumir hópar þurfa að
þola sé kúgandi í sjálfri sér og því er ég fylgjandi víðari skilningnum. ég
mun ekki verja hann hér og hver sá sem kýs heldur þrengri skilninginn
getur bætt í hann viðeigandi skilyrðum.
Í öðru lagi, um tengsl: ég hef bent á hvernig ranglæti er á margan
hátt byggt á tengslum: það snýst um áhrif tengsla á dreifingu gæða og
valds og á samböndin sem afmarka væntingar, réttindi og skyldur mismun-
andi aðila. Að baki kúgandi kringumstæðum liggur því net tengsla sem
gera suma verr setta en veita öðrum forréttindi. Lítum á dæmi young af
valdaleysi.37 Þótt mögulegt kunni að vera að skilgreina valdaleysi án þess
að vísa til tengsla (t.d. sem skort á sjálfræði á mikilvægum sviðum lífsins)
þá á valdaleysi sér stað innan kerfis félagslegra tengsla sem afmarka þau
svið frelsis og stjórnar þar sem við eigum rétt á að athafna okkur. Tillögu
minni, eins og hún stendur, er ætlað að hvetja til viðurkenningar á slíkum
tengslanetum í bakgrunninum.
Í þriðja lagi, um „fylgni sem ekki er tilfallandi“ milli aðildar að hóp
(F) og ranglætis (R): ég vil fyrst nefna tvö atriði: Í fyrsta lagi gerir fylgni
milli þess að vera F og þess að vera G ekki kröfu um að öll F séu G eða að
aðeins F séu G. Það gæti verið fylgni sem ekki er tilfallandi milli reykinga
og lungnakrabba jafnvel þótt ekki allir reykingamenn fái lungnakrabba og
sumir sem ekki reykja fái hann. Á svipaðan hátt geta konur í Bandaríkjunum
verið kúgaðar af launamismunun jafnvel þótt hluti þeirra hljóti sanngjörn
laun og sumir karlar hljóti þau ekki. Í öðru lagi er tilgangur kröfunnar um
að fylgnin sé ekki tilfallandi að finna málamiðlun milli þess að krefjast þess
að ranglát stefna eða aðgerðir beinist opinskátt að tilteknum hóp og að
krefjast þess aðeins að stefnan hafi einhver slæm áhrif á hópinn. Í sumum
tilfellum mun stefna aðeins hafa tilfallandi áhrif á hóp án þess að nokkuð
bendi til þess að sjálfsmynd hópsins hafi nokkuð með ranglætið að gera.
Ef NASA setti til dæmis ranglátar reglur fyrir alla geimfara þá yrði fylgni
milli þess að verða fyrir afleiðingum reglnanna og þess að vera Hvítur karl.
En undir flestum slíkum kringumstæðum væri rangt að halda því fram að
þeir Hvítu karlar sem yrðu fyrir þessum reglum væru þar með kúgaðir sem
Hvítir karlar.
37 iris Marion young, Justice and the Politics of Difference, bls. 30–33.
KÚGUN: RASÍSK oG öNNUR