Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 24

að heildarkostnaður vegna orkuöflunar og álvers-
framkvæmda gæti numið um 250 ma.kr. Þar af er
fjárfestingakostnaður við orkuöflun 135 ma.kr. og
stóriðjuframkvæmdir um 115 ma.kr. Samkvæmt
síðustu áætlunum framkvæmdaaðila er búist við því
að framkvæmdir muni dreifast á fimm ára tímabil
eða árabilið 2003-2007.
Í síðasta hefti Peningamála kom fram að Seðla-
bankinn áætlaði að birta mat á efnahagslegum áhrif-
um þessara framkvæmda og mögulegum við-
brögðum peningastefnunnar við þeim í þessu riti.
Nægilegar upplýsingar lágu ekki fyrir í tíma til að
það væri mögulegt. Bankinn mun framkvæma þetta
mat jafnskjótt og forsendur eru til þess og mun það
líklega birtast í næsta hefti Peningamála. Það er hins
vegar ljóst miðað við mat bankans á efnahagshorfum
næstu tveggja ára að framleiðsluslaki verður
tiltölulega lítill í þjóðarbúskapnum á næstu tveimur
árum. Svo umfangsmikið verkefni sem þessar fram-
kvæmdir eru myndu því hafa allnokkur þensluáhrif
og óhjákvæmilega kalla á viðbrögð peningastefn-
unnar til að tryggja framgang verðbólgumark-
miðsins. Erfitt er að segja til um hversu mikil þau
yrðu fyrr en betri upplýsingar um framkvæmdar-
áætlunina liggja fyrir, þótt endanleg viðbrögð muni
aldrei verða ljós fyrr en að þeim tíma kemur að
Seðlabankinn tekur viðeigandi ákvarðanir.
Framleiðsluspenna
Framleiðsla nálægt framleiðslugetu í ár og á næsta
ári
Útlit er fyrir að framleiðsluspenna verði lítil í ár, eða
u.þ.b. ½% og óverulegur slaki á næstu tveimur árum.
Verg landsframleiðsla virðist því vera mjög nálægt
framleiðslugetu þjóðarbúsins á spátímabilinu (sjá
mynd). Hafa verður í huga að mat á samtíma fram-
leiðsluspennu eða fram í tímann er háð töluverðri
óvissu. Þessi óvissa tengist bæði því að framleiðslu-
spenna er ekki mælanleg með beinum hætti og að
mat á henni er byggt á spá um undirliggjandi þróun
framleiðsluþátta í þjóðarbúskapnum.
Rétt er einnig að geta þess að á sl. og yfirstand-
andi ári hefur verið afar mikill munur á vexti þjóðar-
útgjalda og landsframleiðslu. Þjóðarútgjöld hafa
dregist harkalega saman, en jákvæð utanríkisvið-
skipti haldið hagvexti jákvæðum. Þetta torveldar
túlkun framleiðsluspennu eins og hún er metin hér,
því ein helsta ástæða þess að landsframleiðslan hefur
haldið áfram að vaxa er mikill samdráttur innflutn-
ings sem gæti borið vott um mun veikari innlenda
eftirspurn en vöxtur landsframleiðslu gefur til kynna.
Hins vegar kann það einnig að fela í sér að eftirspurn
sé að færast frá útlöndum og inn í landið, sem vissu-
lega leiðir til þess að slakinn verður minni en ella.
Mat Seðlabankans á framleiðsluspennu keimlíkt mati
fjármálaráðuneytisins
Ef gengið er út frá þjóðhagsspánni sem fjármálaráðu-
neytið birti á haustdögum við útreikning á fram-
leiðsluspennunni verður myndin mjög svipuð því
sem hér er sýnt, en þó mælist heldur meiri slaki 2003.
Verðbólguspáin sem birt var í ágúst miðaðist við
að slaki í hagkerfinu á árunum 2003-4 yrði heldur
meiri en nú er reiknað með. Að hluta til endurspeglar
endurmat bankans nýjar upplýsingar um hagvöxt það
sem liðið er af árinu og breyttar hagvaxtar- og
atvinnuhorfur næstu ára en einnig endurmat Hagstof-
unnar á sögulegum hagtölum og nýjar aðferðir við
mat á einkaneyslu.
Verðbólguhorfur
Helstu verðforsendur verðbólguspár breytast lítið
Eins og áður er verðbólguspá Seðlabankans byggð á
þeirri forsendu að peningastefnunni sé haldið
óbreyttri út spátímabilið, þ.e.a.s. að stýrivextir
bankans séu óbreyttir. Að sama skapi er gert ráð fyrir
því að gengi krónunnar sé óbreytt frá spádegi. Miðað
er við vísitölu gengisskráningar þann 24. október sl.,
en þá var hún 130,6 stig. Eins og kemur fram í með-
PENINGAMÁL 2002/4 23
Mynd 18
1990 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 01 02 03 04
0
1
2
3
4
-1
-2
-3
-4
-5
% af VLF
Framleiðsluspenna/framleiðsluslaki
1990-2004
Heimild: Seðlabanki Íslands. Spá