Peningamál - 01.11.2002, Blaðsíða 5

4 PENINGAMÁL 2002/4
annar ársfjórðungurinn í röð sem spá Seðlabankans
einn ársfjórðung fram í tímann gengur því sem næst
að fullu eftir.2
Hratt hefur dregið úr verðbólgu á árinu. Hún náði
hámarki í janúar, þegar hækkun vísitölu neysluverðs
undangengna tólf mánuði nam 9,4%, fór undir 4½%
þolmörk ársins 2002 í júlí og 4% þolmörkin, sem
gilda munu frá byrjun næsta árs, í ágúst. Frávik tólf
mánaða verðbólgu frá verðbólgumarkmiðinu liggur
fyrst og fremst í verðhækkunum á fyrstu þremur
mánuðum tímabilsins. Þegar þessir þrír mánuðir
hverfa úr verðsamanburðinum minnkar mæld 12
mánaða verðbólga. Frá ársbyrjun hefur verðlags-
stöðugleiki raunar verið með ágætum á heildina litið.
Á tímabilinu frá janúar til október hækkaði vísitala
neysluverðs um 1,2%, eða sem nemur 1,6% á
árskvarða. Á tímabilinu kann að gæta lítils háttar árs-
tíðarsveiflu, auk þess sem sérstakra aðgerða til að
hefta verðhækkanir kann að gæta enn. Hvað sem því
líður virðist óhætt að fullyrða að hraði verðbólgunnar
innan ársins hafi verið undir verðbólgumarkmiði
Seðlabankans.
Verðbólga í helstu viðskiptalöndum Íslands lækk-
aði frá áramótum til vormánaða og var minnst 1,2%
í júní, en í september var meðalverðbólga í
helstu viðskiptalöndunum 1,7%. Verðbólga í ríkjum
EES var 1,8% í september. Sé sami mælikvarði
notaður á verðbólgu á Íslandi og EES var verðbólga
á Íslandi 3,2%.
Undirliggjandi verðbólga er enn töluvert yfir verð-
bólgumarkmiðinu
Sem fyrr segir mun Hagstofa Íslands hefja nú í
nóvember birtingu á tveimur kjarnavísitölum til að
mæla undirliggjandi verðbólguþróun (sjá nánar
umfjöllun í rammagrein 1). Kjarnavísitala 1, sem er
vísitala neysluverðs án grænmetis, ávaxta, búvöru og
bensíns, hefur hækkað um 3,8% undanfarna tólf
mánuði en aðeins um 1,7% undanfarna sex mánuði
og um 1,9% undanfarna þrjá mánuði (í báðum
tilvikum á árskvarða). Kjarnavísitala 2, sem er
kjarnavísitala 1 án opinberrar þjónustu, hefur hins
vegar hækkað um 4% síðustu tólf mánuði og um
1,4% á árskvarða hvort heldur litið er til síðustu
þriggja eða sex mánaða.
Mynd 2
J M M J S N J M M J S N J M M J S N J M M J S
1999 2000 2001 2002
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
%
Verðbólguþróun 1999-2002
12 mánaða breytingar
Helstu viðskiptalönd Íslands
Ísland: Samræmd
vísitala neysluverðs
Heimild: Hagstofa Íslands.
Ísland: Neysluverðsvísitala
Mynd 3
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
0
2
4
6
8
10
%
Verðbólga á mælikvarða vísitölu neysluverðs
og kjarnavísitalna janúar 1994 - október 2002
Heimild: Hagstofa Íslands.
Kjarnavísitala 1
Kjarnavísitala 2
Vísitala neysluverðs
Heimildir: Hagstofa Íslands, Seðlabanki Íslands.
1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4
2000 2001 2002
2.0
3.0
4.0
5.0
6.0
7.0
8.0
9.0
%
Neysluverðsvísitala og
verðbólguspár Seðlabankans 2000-2002
%-breytingar frá sama ársfjórðungi árið áður
Maí ’01
Ágúst ’01
Nóv. ’01
Nóv.’00
Mynd 1
Feb.’00
Nóv.’99
Neysluverðsvísitala
Ágúst ’00
Maí ’00
Feb.’02
Feb.’01
Maí 02
Ágúst ’02
2. Nánar verður fjallað um frávik í verðbólguspám Seðlabankans í fyrsta
hefti Peningamála á næsta ári eins og gert hefur verið í fyrsta hefti
ársins síðustu ár.