Peningamál - 01.03.2004, Page 31

30 PENINGAMÁL 2004/1
Engin algild skilgreining er á fjármálastöðugleika en
almennt má segja að í hugtakinu felist að mikilvæg-
ustu fjármálafyrirtæki og markaðir starfi tiltölulega
hnökralaust. Tvennt þarf til að svo sé, annars vegar
að mikilvægustu fjármálafyrirtækin séu traust í þeim
skilningi að yfirgnæfandi líkur séu á að þau geti
staðið við skuldbindingar sínar án truflana eða
utanaðkomandi aðstoðar, og hins vegar að mikilvæg-
ustu markaðir séu traustir þannig að markaðsaðilar
geti átt viðskipti snurðulaust og á verði sem endur-
speglar grundvallarmarkaðskrafta og breytist ekki
verulega til skamms tíma án tilverknaðar þeirra. Í
þessari greiningu á stöðugleika fjármálakerfisins er
fjallað með skýrari hætti en áður um stöðugleika
markaða. Dregin eru fram nokkur einkenni innlendra
markaða, bæði veikleikar og styrkleikar, og vikið að
aðstæðum á erlendum lánsfjármörkuðum.
Greiningar Seðlabankans á stöðugleika fjármála-
kerfisins eru birtar hálfsárslega í Peningamálum. Á
liðnum árum hafa birtingardagarnir verið snemma í
maí og nóvember ár hvert en nú hefur verið ákveðið
að í ár verði þeir í mars og september. Af þeirri
ástæðu er stutt síðan síðasta greining bankans birtist.
Umfjöllunin sem var í nóvemberhefti Peningamála
2003 stendur óhögguð í öllum meginatriðum þrátt
fyrir að margt athyglisvert hafi komið fram síðan þá.
Í kjölfar greiningar bankans á stöðugleika fjár-
málakerfisins í nóvember sl. hélt bankastjórn fundi
m.a. með stjórnendum viðskiptabankanna og stærsta
sparisjóðsins. Á fundunum ítrekaði bankastjórnin
áhyggjur sínar af hraðri aukningu útlána og mikilli
erlendri fjármögnun til skamms tíma. Bankastjórnin
sá ástæðu til að fylgja sjónarmiðum sínum eftir með
Niðurstaða greiningar Seðlabankans er að staða mikilvægustu fjármálafyrirtækja og markaða sé
tiltölulega traust. Þjóðhagsleg skilyrði eru á heildina litið góð og hafa lítið breyst frá síðustu greiningu
á fjármálastöðugleika. Helstu áhyggjuefnin eru útlánaþensla, sem að mestu er fjármögnuð erlendis, og
hátt eignaverð. Stutt er síðan síðasta greining bankans á stöðugleika fjármálakerfisins var birt en margt
hefur borið til tíðinda. Athygli hafa vakið skuldsett kaup á skráðum sem óskráðum félögum og eru þau
viðskipti ein skýringin á mikilli útlánaaukningu banka. Þessi viðskipti hafa þrýst upp verði nokkurra
skráðra fyrirtækja, þ.m.t. fjármálafyrirtækja, og sú spurning verður áleitnari hver áhrifin yrðu ef hluta-
bréfaverð lækkar á ný. Hækkun raunverðs fasteigna á höfuðborgarsvæðinu hefur stöðvast í bili a.m.k.
en veruleg verðlækkun er ósennileg í bráð. Þróun eignaverðs er mikilvæg þegar fjármálastöðugleiki er
metinn og hefur jafnframt áhrif á framvindu peningamála, einkum við þær aðstæður sem nú ríkja.
Hjöðnun hlutabréfa- og fasteignaverðs gæti eitthvað hamlað gegn hugsanlegri ofþenslu næstu ára.
Mesta áraunin fyrir stöðugleika fjármálakerfisins og peningastefnuna væri ef lækkun eignaverðs yrði
samtímis hægari aukningu ráðstöfunartekna eða jafnvel samdrætti að loknum stórframkvæmdum.
1. Í þessari grein eru notaðar tölulegar upplýsingar sem tiltækar voru þann
3. mars 2004.
Stöðugleiki fjármálakerfisins1
Viðunandi staða en áhyggjur af útlánum, erlendum
skuldum og eignaverði